Page 184 - Hz_ibrahim
P. 184
182 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 183
derler. Ey Rabb’imiz! Sen bizim gizli ve açık hâllerimizi bilirsin. Hz. Hacer ve Hz. İsmail’in yanlarındaki su ve azıkları kısa za-
575
Hâlbuki yerde ve gökte Allah’a hiçbir şey gizli değildir.” Tef- manda tükenir. Hz. Hacer, çaresizlik içerisinde Merve ve Safa
sir kaynakları, Hz. İbrahim’in bu duayı oğlu Hz. İsmail ve an- Tepeleri arasında dört gidiş üç de geliş olmak üzere toplam
nesi Hz. Hacer’i Mekke’de bıraktığı zaman yaptığı konusunda yedi sefer koşarak derdini paylaşacak bir insan ve hayatı de-
579
576
birleşmektedirler. vam ettirecek su ve azık arama telaşına kapılır. Fakat o ne
bir insan ne de su bulabilmiştir. Tam ümitlerin tükendiği bir
Maturîdî, “…Senin kutsal evinin (Kâbe’nin) yanında” ibaresi-
zamanda rivayete göre, Hz. Hacer Merve Tepesi’ne yaklaşın-
nin kullanmasından hareketle, Hz. İbrahim’in Mekke’ye gel-
ca bir ses işitir ve sesin sahibine ; “Ey ses sahibi! Sen sesini
diğinde orada Kâbe bulunmadığını, Kâbe’yi onun sonradan
işittirdin. Bir yardımın varsa gecikme.” der. Derken zemzemin
yaptığını belirterek, bu duayı Mekke’ye ilk geldiği sırada yap-
577
mış olmasını mümkün görmemektedir. İmam Maturîdî’nin yanında bir melek belirir. Bu Cebrail’dir. Kadına kim olduğu-
nu sorar. O da Hz. İbrahim’in oğlunun annesi Hacer olduğu-
yaptığı bu yorum, Kâbe tarihi ve onun inşası ile ilgili genel
nu söyler. Melek “İbrahim sizi kime emanet etti?” diye sorar.
kabul gören bilgilerden farklılık arz etmektedir. Çünkü Hz.
Hacer; “O bizi Yüce Allah’a emanet etti.” dediğinde Cebrail,
Hacer ve oğlunun Mekke’ye bırakıldığı zaman orada oturan
“Her ihtiyacınızı görecek zata emanet etmiş.” der. Hz. İsmail
kimse bulunmamaktadır. Ancak zemzem suyunun bulunma-
susuzluktan ağlarken onun yanına gelen Melek Cebrail ayağı
sından sonra Cürhümlüler oraya gelince sosyal hayat canlan-
veya kanadıyla yeri kazarak, ümitsizlik ve mahrumiyet çölün-
maya ve renklenmeye başlamıştır. Ayrıca Hz. İbrahim, oğlu
580
de rahmet kaynağı zemzem suyunun çıkmasına vesile olur.
İsmail’i ilk bıraktığında başkalarının himmetine muhtaç çok
Hz. Hacer koşarak suyun yanına gider ve çölde zayi olmaması
küçük bir bebek olup, Kâbe inşasında ise babasına yardım
için onun etrafını toplayarak küçük bir havuz yapar. Hz. Pey-
edecek bir çağa ulaşmıştır. Genellikle bütün tarihî rivayetler,
gamber, bir hadisi şerifinde “Allah İsmail’in annesi Hacer’e
Hz. İbrahim’in bu duasını ailesini Mekke’ye ilk getirdiğinde
rahmet etsin! O, zemzemi havuz yapmayıp kendi hâline bırak-
yaptığını ve ayeti kerimede geçen “Senin kutsal evin” ibaresini
saydı, şimdi Zemzem bir nehir olmuş akıyordu.” buyurur. Sonra
Kâbe’nin Hz. İbrahim’den önceki kalıntıları veya yeri olarak
değerlendirmiştir. onların yanına tekrar bir melek, muhtemelen Cebrail gelerek
“Sakın size zarar geleceğinden korkmayın. İşte şurası Allah’ın
Hz. İbrahim, neslini/eşini ve oğlunu tarıma elverişli olma- evinin yeridir. O evi şu çocukla babası inşa edecekler. Allah sev-
578
yan, su bulmayan bir vadiye yerleştirmekle imtihan edil-
diği kimseleri zayi etmez.” diyerek onları hem teselli eder hem
miştir. Böyle bir yere çocukların bırakılmasına insanın kalbi 581
de güvence verir. Hz. Hacer meleğin kendilerine verdiği bu
dayanmayacağı olgusundan hareket edildiğinde, Hz. İbra-
him’in çocuklarını oraya getirmesi, onun bu işlemi Yüce Al- 579 İbn Abbas’ın Peygamberimiz Hz. Muhammed’den naklettiği bir habere
lah’ın emri ile yaptığının bir işareti olarak düşünülmelidir. göre, hacıların Safa ve Merve arasında dört gidiş üç geliş olarak yaptıkları
“Say” ibadeti Hz. Hacer’in su aradığı esnada yaptığı bu uygulamanın ibade-
te dönüşmüş hâlidir. (Vani, s. 129.)
575 İbrahim, 14/37-38.
580 Vani, s. 129; Kutub; s. 10/226.
576 Ebussuud, s. 5/102; Mehmed Vehbi, s. 7/2711.
581 Buhari, Enbiya, 9; İbn Kesir, Tefsir, s. 2/553-554; Kısas, s. 1/137; Vani, s.
577 Maturîdî, s. 7/539. 129-130; Köksal, s. Peygamberler Tarihi, s. I/178-179; Hadislerle İslam, s.
578 Ebussuud, s. 5/104. 6/44.
