Page 183 - Hz_ibrahim

180 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 181

işin manevi ve hikmet boyutundan habersiz olan Hz. Hacer kıl. Beni ve çocuklarımı putlara tapmaktan uzak tut.’ Rabb’im!
için durum çok farklıdır. Zira o, olup bitenden habersiz oldu- Putlar insanlardan birçoğunun sapmasına sebep oldu. Bundan
ğundan bulundukları durumun korkunçluğunun etkisiyle Hz. böyle kim bana uyarsa o bendendir; kim de bana karşı gelirse
İbrahim’in arkasına düşmüş; “Ey İbrahim! Bu ıssız vadide bizi artık sen çok bağışlayan, pek esirgeyensin.” Hz. İbrahim’in
570
bırakıp nereye gidiyorsun? Öyle bir vadi ki ne görüp konuşa- şahsı için özel ve kendinden sonra dinini takip ederler için
571
cak birileri ne de başka bir hayat eseri var.” demiştir. Hacer yaptığı genellik içeren bu dua, putların bizatihi insanları
bu sözlerini tekrarlamasına rağmen Hz. İbrahim ona dönüp saptırma niteliği olmamasına karşılık onlara tapanların, o
bakmamış, cevap bile vermemiştir. Nihayet Hz. Hacer “Bizi putların varlığı sebebiyle doğru yoldan sapmış olduklarına
572
burada bırakmayı sana Allah mı emretti.” diye sorduğunda, dikkat çekmektedir. Hz. İbrahim, ailesini bıraktığı yerin
Hz. İbrahim “Evet Allah emretti.” cevabını verince, Hz. Hacer manen yücelmesini isterken aynı zamanda oranın maddeten
“Öyle ise Allah bizi perişan etmez, o bizi korur bırakmaz.” de- de zenginleşmesi ve insanların huzur ve rahat içinde yaşama-
miş ve orada yaşamaya razı olarak geri dönmüş, Hz. İbrahim sı için de dua etmiştir: “…Ey Rabb’im! Bu beldeyi güvenli yap,
567
de onlardan ayrılmıştır. halkından Allah’a ve ahiret gününe inananları çeşitli meyveler-
573
Hz. İbrahim, burasının insan hayatının devamı için uygun le besle…” Cenab-ı Allah Hz. İbrahim’in bu duasını kabul et-
olmadığını görünce, Mekke’nin üstündeki Seniyye mevkiin- miş, Mekke’yi güvenilir bir yerleşim merkezi hâline getirmiş-
de, onlar tarafından görünmeyecek bir yerde durup, yüzünü tir. Burası her ne surette olursa olsun korkanların emniyette
Kâbe’ye doğru döndürüp ellerini kaldırmış ve Kur’an-ı Ke- olduğu ve yaşayanların çeşitli meyvelerle rızıklandığı bir yer
rim’in beyanına göre Cenab-ı Allah’a şöyle dua etmiştir: 568 olmuştur. 574
“İbrahim şöyle dua etmişti: ‘Rabb’im! Bu beldeyi emniyetli “Ey Rabb’imiz! Ey Sahibimiz! Namazı dosdoğru kılmaları için
569
ben, neslimden bir kısmını senin Beyt-i Harem’inin (Kâbe) ya-
nında, ziraat yapılmayan bir vadiye yerleştirdim. Artık sen de
567 Buhari, Enbiya. 9; İbn Kesir, Tefsir, s. 2/553; Kısas, s. 1/137; Ebussuud, s.
1/360, 5/102; Yazır, s. 1/494; Vani, s. 129; Köksal, s. I/176-177; Hadislerle insanlardan bir kısmının gönüllerini onlara meyledici kıl ve
İslam, s. 6/43.
568 Sahihi Buhari Muhtasarı, s. 9/121; İbn Kesir; Kısas, s. 1/37; Vani, s. 129. meyvelerden bunlara rızık ver! Umulur ki bu nimetlere şükre-
569 Bazı meallerde İbrahim, 14/35. ayeti kerimesindeki “el-beledü” kelimesi
şehir (Mekke) olarak tercüme edilmiştir. (Heyet, Kur’an-ı Kerim ve Açık- rimeler onun Mekke hayatıyla ilgilidir. Ayrıca Hz. İbrahim babası için dua
lamalı Meali, Ankara, 1993 s. 259.) Hz. İbrahim’in eşi Hz. Hacer ve oğlu ederken (Meryem, 19/47-48; Şuara, 86; Mümtehine, 60/4.) uyarılmış ve
Hz. İsmail’i buraya bıraktığı zaman orada henüz sosyal hayata dair işaret Allah’ın kâfirleri bağışlamayacağı ona bildirildikten sonra o dua etmekten
yoktu. (İbrahim, 14/37.) Geçmişte Kâbe’nin burada olduğuna dair mane- vazgeçmiştir. (Tevbe, 9/113-114.) Nitekim aynı heyet bu ayetleri tercüme
ederken kendileriyle de çelişir şekilde şöyle demektedir: “Daha önce de İb-
vi işaretler bulunsa dahi burası Hz. İbrahim’in çocuklarını bırakmasından
rahim Peygamber, babasının affı için Allah’a dua edeceğine dair babasına
ve Kâbe’yi yapmasından sonra kalabalıklaşmış ve şehir haline gelmiştir.
söz vermiş ve Allah’tan onun affını dilemişti. Fakat babasının Allah düşmanı
Kur’an-ı Kerim’deki tertibe bakılırsa bu ayeti kerime, Hz. İbrahim’in eşi ve
çocuklarını bıraktığı zamanla ilgili olabilir. Ancak bu ve bunu takip eden olduğunu anlayınca dua etmeyi bıraktı.” (M. E.)
ayetlerde putlar konusunda Hz. İbrahim’in uyarılması, onun yetiştiği put- 570 İbrahim, 14/35-36.
perest ortamı hatırlatmaktadır. Meali yazanların burada naklettikleri yo- 571 Maturidî. S. 7/536.
rumda; “Hz. İbrahim, Allah Teâlâ’nın putperestleri bağışlamayacağını henüz
572 Maturîdî, 16/276.
bilmiyordu.” denmektedir. Bu ifade Hz. İbrahim’in yaşadığı bölgeyi terk ve
573 Bakara, 2/126.
yaptığı seyahat gerçeğiyle de çelişmektedir. Çünkü onun babası ile ilişki-
leri doğup büyüdüğü Irak topraklarında tamamlanmış olup, bu ayeti ke- 574 Ezraki, s. 66.