Page 108 - Hz_ibrahim

106 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 107

305
306
diye putların güneşi temsil eden en büyüğünü kırmamış menin inançları açısından çok büyük bir günah ve mutlaka
307
sonra baltayı onun eline vermiş veya boynuna asmış ve karşılığının verilmesi gereken bir yasak ihlali olduğunu kabul
bütün yemekleri onun önüne koymuştur. Öyle anlaşılıyor ki etmiştir.
Hz. İbrahim, büyük putu kırmayarak ve baltayı onun boynuna
Bayram yerinden dönenler gördükleri manzara karşısında
asarak, putların bulunduğu yere gelenlere ilk etapta, onun di-
ne yapacaklarını şaşırdılar, ilk anda bunun nasıl olduğunu
ğer putları kırmış olması ihtimalini düşünmelerini istemiştir.
veya kimin yaptığını anlayamadılar. Onlar, Hz. İbrahim’i put-
Başka bir açıdan bakılırsa, onların olayın nasıl gerçekleştiğini
ların yanında göremeyince bu işin nasıl olduğunu sorgulama-
ve küçük putları neden korumadığını büyük puttan soracak-
ya başladılar. Eğer Hz. İbrahim putların yanında iken gelmiş
larını, bu durumda büyük putun onlara cevap veremeyece-
olsalardı, tanrılarımıza bunu kim yaptı demeye ihtiyaç duy-
ğini ve böylece daha baştan meseleyi kaybedeceklerini veya
mazlar, doğrudan onu suçlarlardı. “Bunu tanrılarımıza kim
310
puta tapmanın komik ve gülünç olduğunu görerek doğru yolu
311
yaptı. Muhakkak o, zalimlerden biridir, dediler.” Onu bu ey-
308
bulacaklarını düşünmüştür. Rivayete göre Hz. İbrahim bu
lemden dolayı zalimlikle itham ettiler. Bu ayeti kerimeden,
hareketiyle, putların âcizliğini kavmine itiraf ettirmek iste-
putları kıranın başlangıçta kim olduğunun bilinemediği, Hz.
miştir. En azından onların putların kimin kırdığını sorması
İbrahim’in de kavmi tarafından tam olarak tanınmadığı veya
üzerine onların acizliğini ifade etmek, anlatmak maksadıyla
309
böyle fırsat yakalamak için yapmıştır. Hz. İbrahim kavminin bir kısmı tarafından tanındığı bazıları tarafından tanınmadı-
312
ğı anlaşılmaktadır. Ancak toplum içinde onun putlara karşı
içine düştüğü sapıklık ve bataklığı hicvetmek, onları düşün-
meye sevk etmek, bir anlamda “Bunu putların yapmış olma verdiği mücadeleyi bilenler, herkes bayram yerine giderken
ihtimali var mı?” mesajını vermek istemiştir. onun putlara bir tuzak kuracağını duyanlar bulunmaktadır.
Onun putlara bir tuzak hazırlayacağına dair yemin ettiğini
Hz. İbrahim’in kavmi, bereketlenmesi için putlara bıraktıkları işiten kimseler, “Bunları diline dolayan bir genç duyduk; ken-
yemeklerden yemek için geldiğinde veya putların kırılması
313
disine İbrahim denilirmiş, dediler.” “İbrahim denilirmiş.” ifa-
haberi bayram yerine ulaştıktan sonra halkın hepsi putların
desinden, Hz. İbrahim’in kavmi tarafından küçültülmesi ve
olduğu yere geri döndüğünde, onları kırılmış görünce bü-
önemsenmemesi hissedilmiş olmakla birlikte, putları kırdığı
yük bir şaşkınlığa uğramıştır. Çünkü onlar, her şeyden önce
sıralarda onun küçük yaşta bir delikanlı olduğu, buna rağmen
putların birer Tanrı olarak kabul edilmesi dolayısıyla, onlara
peygamberlikle görevlendirildiği veya kendisine gelen ilham
dokunmanın bile bir insan için mümkün olmadığına ve on-
sonucu babası ve kavmiyle mücadeleye giriştiği ve putları
lara kimsenin zarar veremeyeceğine, putların kendilerine
kırdığı anlaşılmaktadır. 314
kötü davrananlara mutlak bir zararının olacağına veya onları
cezalandıracağına inanmıştır. Ayrıca onlar, putlara zarar ver-
305 Vani, s. 119. 310 Maturîdî, s. 12/190.
306 Enbiya, 21/58. 311 Enbiya, 21/59.
307 Zemahşeri, s. 3/24; Razi, Tefsir, s. 16/162; Vani, s. 119. 312 Razi, Tefsir, s. 18/619.
308 Kutub, s. 10/149. 313 Enbiya. 21/60.
309 Kur’an Yolu, s. 3/687. 314 Kutub, s. 10/149-150.