Page 107 - Hz_ibrahim

104 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 105

Hz. İbrahim’in yaptığı plana göre, babasının istediği şekilde parlayan mücevher bulunan altından yapılmış bir put görür.
299
ve kavminin yaptığı gibi bayram yapmak değil, onlar bay- “Sonra onlara güçlü darbeler indirmeye başladı.” “Nihayet
ram münasebetiyle şehri terk ettiği zaman meydana gelen (İbrahim) onları parça parça etti, belki ona müracaat ederler
300
boşluktan yararlanarak putları kırmaya niyetlenmiştir. O, in- diye yalnız onların büyüğünü bıraktı.” ayeti kerimelerinden
sanlar bayram yerine giderken yanındakilerden bir kısmının de anlaşıldığı gibi büyük put hariç hepsini hızlı bir şekilde
da duyabileceği bir şekilde “Allah’a ant içerim ki, siz dönüp parçalar ve suç aleti baltayı da en büyüğünün boynuna asar.
301
292
gittikten sonra putlarınıza bir tuzak kuracağım.” diyerek Hz. İbrahim’in bu beyanda; putlara “tanrılar” derken bunu
putlarına bir tuzak hazırlayacağına, onların bayram yerine onlara gerçek anlamda uluhiyet isnat etmek amacıyla değil,
293
gittiklerinde onları kıracağına yemin etmiştir. Böylece on- aksine kavminin onlara verdiği isimlendirmeler üzerinden
lara bir ders vermek istemiş fakat nasıl bir tuzak kuracağını hareketle böyle bir ifade kullandığı anlaşılmaktadır.
söylememiştir. Kavmi de inançları gereği muhtemelen taptık-
Bazılarına göre Hz. İbrahim, putları kırmak suretiyle gerçek-
ları putlarına onun bir şey yapamayacağından, onlara zarar
leştirdiği bu eylemi, putların üzerine atmak yerine kavmini
veremeyeceğinden emin oldukları için bu beyanın üzerine
susturmak ve bu işi kendisinin yaptığını net bir şekilde açığa
düşmemişler, geleneklerine göre yapmaları gereken bazı iş- çıkartmak amacıyla yapmıştır. Ancak onlara da “Sizler her hâl-
lerin de olabileceği gerekçesiyle onunla birlikte fazla zaman de onların büyüğünün bunu yaptığını yadırgamazsınız. Çünkü
kaybetmeden geride bırakmış ve bayram yerine gitmek üzere ibadet olunan ve Tanrı olduğu iddia edilen bir varlığın buna
oradan ayrılmıştır. Hz. İbrahim onlardan ayrılarak bayrama
hatta daha fazlasına kadir olması gerekir.” mesajı vermek su-
294
katılmamış ve aradığı fırsatı yakalamıştır. 295
retiyle ilahların kendilerini bile korumaktan âciz olduklarını
Kavminin bayram merasimi meşguliyetinden yararlanarak, göstermiş Allah’a ve onun tevhit dinine yönelmelerini iste-
eline bir balta/keser alan Hz. İbrahim, “İbrahim gizlice tanrı- miştir.
302
296
larının yanına vardı.” ayeti kerimesinde belirtildiği şekilde Putlar gökteki yıldızları temsilen yapılmış oldukları için on-
gizli ve hızlı bir şekilde puthaneye girer. Kavminin orada bu- ların sayısı hakkında çeşitli görüşler ileri sürülmüştür. Bun-
lunan putların önlerine yiyecekler koyduğunu görünce hay- ların sayısının yetmiş veya otuz iki olduğu üzerinde durul-
303
rete düşer ve onlarla alay ederek: “…Niçin bir şeyler yemi- muştur. Hz. İbrahim orada bulunan bütün putları kırmış,
297
304
298
yorsunuz?’ . ‘Neyiniz var, niçin konuşmuyorsunuz?” diye on- parçalamış belki ona müracaat ederler, sorarlar, danışırlar
lara sorular sorar. Orada kapının karşısında iki gözünde gece
292 Enbiya,21/57.
293 İbn Kesir, Tefsir, s. 10/5344.
299 Saffat, 37/93.
294 Eba’l-Kasım Carullah Mahmud b. Ömer ez-Zemahşeri, el-Keşşaf, Beyrut,
Tarihsiz, s. 3/14. 300 Enbiya,21/58.
295 Kutub, s. 12/327. 301 Zemahşeri, s. 3/14; Ebussuud, s. 6/47.
296 Saffat, 37/91. 302 Razi, Tefsir, s.16/166-167; Ebussuud, s. 6/47.
297 Mahmud, s. 124-125. 303 Zemahşeri, s. 3/14; Razi, Tefsir, s. 16/162; Ebussuud, s. 6/47.
298 Saffat, 37/91-92. 304 Vani, s. 119.