Page 486 - hz_musa

Hz. MUSA 485

lanmasının sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır. 1842 Onunla
ilgili bir takım halk inançları gelişmiş, yazılı ve sözlü anonim
kültür haline gelmiş hatta mitolojik bir karakter kazanmıştır.
Bu bağlamda, “Her geceyi kadir bil, her gördüğünü/geleni Hı-
zır bil”, “Hızır gibi imdada yetişti.” “Kul sıkışmayınca Hızır ye-
tişmez,” sözleri onun hala yaşadığı ve darda, zorda kalanlara
yardım ettiği şeklinde bir halk inancı geliştirilmiştir. 1843 Onun
ab-ı hayattan içtiği, hala yaşadığı ve kıyamete kadar da yaşa-
yacağı, 1844 darda kalan kulların yardımına koştuğu menkıbevi
olarak pek çok eserde yer almıştır.

Türk kültüründe Hızır, insanlara servet, bereket ve kâinata
yeniden hayat bahşeden bir kudret olarak da kabul edilmek-
tedir. Nitekim genellikle halk takviminde yazın başlangıcı
olarak isimlendirilen 6 Mayıs Hıdırellez (Hızır-İlyas) günü bu
inancın tezahürü olarak kutlanmaktadır. 1845
Sufilerin bu kanaati, “Senden önce hiçbir beşeri ölümsüz kılma-
dık.” 1846 ayetini delil gösteren alimler tarafından kabul edilme-

miştir. 1847 Gerek Kur’an-ı Kerim’de gerekse hadisi şeriflerde
Hızır’ın ölümsüzlüğüne dair en küçük bir işaret bulunmamak-
tadır. 1848 Aksine onun ölümlü olabileceğiyle ilgili olarak Ebus-
sud, Peygamberimiz Hz. Muhammed’den, bazı eleştirilere uğ-
rayan şöyle bir rivayet nakletmiştir: “Peygamberimiz (s.a.v.)
yatsı namazını kıldıktan sonra aynı vakitte ‘Bu gecenizi gör-
dünüz mü? (Şurada bulunanları görüyor musunuz), yüz yılın
başında, bugün yeryüzünde bulunanlardan hiç kimse hayatta
kalmayacak.’ buyurmuştur. Eğer Hızır o zaman hayatta olsaydı

1842 Pertev Naili Boratav, “Hızır”, MEB İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1977, s.
5-1/462.
1843 Bk. Boratav, s. 5-I/462-463; Uludağ, s. 17/410-411.
1844 Kur’an Yolu, 3/569.
1845 Boratav, s. 5-1/463.
1846 Enbiya, 21/34.
1847 İbn Kesîr, Tefsir, s. 10/5033-5034, 5058; Havva, s. 8/3382; Kur’an Yolu, s.
3/569.
1848 Kur’an Yolu, s. 3/572.