Page 301 - Hz_ibrahim

298 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 299

kulluk eden bir cemaate işaret eder ki, bunlar “hunefa” veya Bu geleneğin devamı olarak İslam’ın ilk geldiği yıllardan itiba-
“ahnaf” diye bilinmektedir. Bunlar Yahudi ve Hıristiyan olma- ren Müşrikler, Hz. İbrahim ile aralarında ortak bir bağ oldu-
dıklarını, İbrahim’in dinini takip ettiklerini ve Yüce Allah’a ğunu, onun yolundan gittiklerini, kendi batıl inanç ve uygula-
954
şirk koşmadıklarını söylemiştir. malarının onun dininin devamı olduğunu iddia etmiştir. Buna
karşılık Yahudi ve Hıristiyanlar da Müslümanlara: “Yahudi ya
Hz. Muhammed’in peygamber olarak gönderilmesinden önce
958
da Hıristiyan olun ki, doğru yolu bulasınız, dediler.” ayeti ke-
Araplar arasında Allah’ın varlığına ve birliğine inanma, put-
rimesinde ifade edildiği gibi benzeri bir iddiada bulunmuş-
lardan uzaklaşma yönünde bir arayış başlamış, yeni hanifler
tur. Her iki kesim, Hz. İbrahim ile Hz. Muhammed adasındaki
türemiştir. Bir putun şerefine kurulan panayırda Kureyş kabi-
yakın ilişki ve yüksek bağdan hoşnutsuzluk duymuştur. Onlar
lesinden Varaka b. Nevfel, Ubeydullah b. Cahş, Osman b. Hü-
Hz. İbrahim’i istismar edemeyecekleri için insanların Pey-
veyris, Zeyd b. Amr ismindeki şahıslar, birtakım putlara eğil-
gamber’imizin (sav) davetine uymalarını istememiş, Müslü-
meyi, onların önünde secde etmeyi zillet saymıştır. Bunlardan
man olmalarından rahatsız olmuştur. Onlara bir cevap nite-
Varaka, Hz. Peygamber’in eşi Hz. Hatice’nin amcasının oğlu,
liğinde Cenab-ı Allah; “De ki: Hayır! Biz, hanif olan İbrahim’in
Zeyd, Hz. Ömer’in amcası, Ubeydullah, Hz. Hamza’nın kız kar-
959
dinine uyarız. O, müşriklerden değildi.” buyurarak Hz. İbra-
deşinin oğlu, Osman, Abduluzza’nın torunudur. Zeyd b. Amr,
Hz. İbrahim’in dinini aramak için Suriye’ye gitmiştir. Orada him’in dini olan haniflik ile Müşriklerin inanç ve uygulamala-
Yahudi hahamları ve Hıristiyan papazları ile görüşmüş, on- rı arasında bir ilişki bulunmadığını, Yahudiliğin Hz. Musa’dan,
lardan aldığı bilgiler hoşuna gitmemiş ve “Ben Hz. İbrahim’in Hıristiyanlığın da Hz. İsa’dan sonra tahrif edildiğini ve onla-
dinine girdim.” demekle yetinmiştir. Taif’in reisi, Arapların en rın da müşrik vasfı kazandığını ifade etmiştir. Çünkü bazı Ya-
meşhur şairlerinden olan Ümeyye b. Salt da Cahiliye Döne- hudiler “Üzeyir Allah’ın oğludur.”, (Tevbe, 9/30) Hıristiyanlar
mi’nde semavi kitapları okumuş, putperestliği terk ederek da “Mesih (İsa) Allah’ın oğludur.” (Tevbe, 9/30) demiştir. Ay-
Hz. İbrahim’in dinini kabul etmiştir. Meşhur Arap hatiplerin- rıca Yahudiler teşbih inancını benimsemiş, Hıristiyanlar Hz.
den Kus b. Saide’nin de putlara karşı olduğu söylenmiştir. 955 İsa’nın Tanrı olduğuna inanmış, böylece Yahudilik ve Hıristi-
“Kimin dini; bütün benliğiyle Allah’a teslim olup iyi ve güzel işler yanlığın içine şirk unsurları karıştırılmıştır. Cenab-ı Allah Hz.
yapan, Allah’ın kendisini dost edindiği İbrahim’in şirkten arın- İbrahim’in müşrik olmadığını belirterek her üç grupla onun
960
mış, tertemiz dinine uyan kimsenin dininden daha güzel olabi- arasında dinî bir ilişki kalmadığına dikkat çekmiştir.
956
lir?” ayeti kerimesini tefsir eden Razi, bu ayeti kerimenin Yahudilik ve Hıristiyanlığın haniflikle aynı olduğunu ileri sü-
zahirî anlamının Hz. Muhammed’in şeriatının, Hz. İbrahim’in renlere Kur’an-ı Kerim’de Cenab-ı Allah şöyle bir uyarıda bu-
şeriatıyla aynı olduğunu, onun getirdiği dinin birtakım ilave lunmaktadır: “Yoksa siz, İbrahim, İsmail, İshak ve esbatın (Hz.
güzellik ve yeni faydaları içermekle birlikte, Hz. İbrahim’in de Yakup’un kızlarından olan torunları) Yahudi yahut Hıristiyan
957
dinini içine almış olmasının caiz olacağını söylemiştir. olduklarını mı söylüyorsunuz? De ki: Siz mi daha iyi bilirsiniz,
yoksa Allah mı? Allah tarafından kendisine (bildirilmiş) bir şa-
954 bk. Bakara, 2/135.
955 Şibli, s. 1/ 98-99; Berki, Keskioğlu, s. 17. 958 Bakara, 2/135.
956 Nisa, 4/125. 959 Bakara, 2/135.
957 Razi, Tefsir, s. 8/337. 960 Razi, Tefsir, s. 3/502, 6/386; Kur’an Yolu, s. 1/218-219.