Page 265 - Hz_ibrahim

262 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 263

bir durum yaşamış olup, sonrasında bu Cenabı Allah tarafın- a- Harem-i Şerif’in bir ibadet yeri olması dolayısıyla bu
dan uyarılma sebebi olmuştur. Dolayısıyla Mekke döneminde kutsal mekânda yapılan ibadetlerin sıhhatine engel
onun ikinci bir uyarıya muhatap olduğuna dair kaynaklarda olacak maddi pisliklerden
hiç bir malümat bulunmamaktadır. Hz. İbrahim’in bu duası b- İnsanın imanını, ihlasını ve kulluğunu Allah’a arz et-
Allah tarafından kabul edilmiş, “Biz, Beyt’i (Kâbe’yi) insanlara
858 tiği yer olduğu için putperestliği çağrıştıran her türlü
toplanma mahalli ve güvenli bir yer kıldık…” ayeti kerimesi,
tutum ve davranışlardan
buranın hem insanlar hem de diğer canlılar için güvenli kı-
c- Bütün milletlerden Müslümanların bir araya gelerek
lındığı, dünyanın her tarafından insanların güvenle gidip ge-
tanışıp kaynaşmaları, sevgi ve şefkatin en güzel ör-
lecekleri bir yer haline getirildiği haber verilmiştir. Nitekim
neklerini vermeleri gereken yer olduğu için de insan-
Mescid-i Haram Hz. İbrahim’den sonra hac ve ziyaret yeri ola-
ları incitici söz ve hareketlerden
rak işlev görmüş, Cahiliye Dönemi’nde bile hac yeri ve güvenli
bölge olma özelliği devam etmiş, bu durum başta Mekkeliler d- Hayvanlarla bitkilere zarar veren, mekânın kutsiye-
olmak üzere bütün Araplar için maddi manevi faydalar sağ- tiyle bağdaşmayan her türlü ahlak dışı tutum ve dav-
lamıştır. 859 ranışlardan arındırılması anlaşılmaktadır. 863

Cenab-ı Allah, Hz. İbrahim ve oğlu Hz. İsmail’in şahsında Hz. İbrahim ve oğlu Hz. İsmail, Kâbe’nin inşası tamamlandık-
Beytullah’ı ziyarete gelenler için orayı temiz tutmalarını: tan sonra Cebrail’in öncülüğünde hac ibadetini yapmışlardır.
“(Kâbe’yi) tavaf edenler, ibadete kapananlar (itikâfa girenler), Daha sonra Yüce Allah Cebrail’i göndererek, insanların hac
rükû ve secde edenler için Evim’i temiz tutun.” şeklinde em- ibadetini yapmaları için davet etmesini ondan istemiştir. Bu-
860
retmiştir. Hamdi Yazır, rükû ile namaz kılmanın sadece Hz. nun üzerine Hz. İbrahim “İnsanlar benim sesimi nasıl işitir-
Muhammed’e mahsus olduğunu, Cenab-ı Hakk’ın bu şekilde ler?” diye sorduğunda Yüce Allah, “Sen seslen! Onu, insanlara
864
emretmesinin Hz. İbrahim ve oğlu Hz. İsmail’e ileride böyle eriştirmek, bana düşer.” buyurmuştur.
861
bir ümmetin geleceğini bildirdiği şeklinde yorumlamıştır.
Nitekim bu davet insanlar tarafından işitilmiş ve asırlar bo-
“Evimi temiz tutun.” ifadesini, tefsirlerde; Allah’ın evini yunca, her yıl bu davete uyan milyonlarca insan hac görevini
(Kâbe’yi) rahatsız edici şeylerden, necasetten, pisliklerin ora- yerine getirebilmek için Mekke’ye/Kâbe’ye koşmuştur.
ya atılması gibi maddi kirlerden arındırma şeklinde yorum-
İbn Sa’d’ın bildirdiğine göre Hz. İbrahim, üç kere Mekke’ye
layanlar yanında Kâbe’nin putlardan, şirkten ve insanların
gelmiş ve sonuncusunda insanları hacca çağırmıştır. Bu da-
onlara tapınmasından temizlenmesi olarak yorumlayanlar da
vete önce Cürhümlüler onların arkasından da Amalikalılar ve
862
bulunmaktadır. Bu değerlendirmelerden: 865
bu daveti duyan herkes katılmıştır.
858 Bakara, 2/125.
859 Kur’an Yolu, s. 1/208.
860 bk. Hac, 22/26. 863 Kur’an Yolu, s. 1/209-210.
861 bk. Yazır, s. 1/494. 864 Köksal, Peygamberler Tarihi, s. I/204-206.
862 İbn Kesir, Tefsir, s. 2/544-546; Maturîdî, s. 1/260; Ebussuud, 6/107. 865 İbn Sa’d, s. 1/48.