Page 397 - hz_musa

396 Prof. Dr. Mustafa ERDEM

muş ve bunu ahmaklık olarak nitelemiştir. 1483 Çünkü Cenab-ı
Allah, “Peki bu insanlar, bu heykelin onların hiçbir isteğine ce-
vap veremeyeceğini, onlara bir fayda ve zarar da vermeye gücü-
nün yetmeyeceğini görmüyorlar mı?” 1484 buyurarak buzağının
canlı olmadığını belirtmiş, onu olağanüstü bir varlık ve canlı
kabul edenleri ahmaklıkla suçlamıştır. O, “Onların göremedik-
leri bir şeyi gördüm ve sana gelen ilahi elçinin bastığı yerden bir
avuç aldım. Bunu ziynet eşyasının eritildiği potaya attım. Nef-
sim böyle yaptırdı dedi.” 1485 şeklinde tercüme edilen ayeti keri-
meyi 1486 “…Ben insanların göremediği bazı şeyleri gördüm. Bu
sebeple elçinin (Musa) din anlayışının bir bölümünü alıp attım.
İçimden böyle yapmak geldi.” 1487 mealine uygun olarak “O elçi-
nin (Bu Musa’dır) izinden, yani öğretilerinden ve getirdiği tevhit
hükümlerinden bir avuç aldım. Onları bırakıp terk ettim. İhmal
ettim.” şeklinde manevi bir bakış açısıyla yorumlamıştır. 1488
Yukarıda buzağının yapılması başlığı altında naklettiğimiz
rivayetleri teyit eder şekilde Samiri’nin başkalarının görme-
diğini gördüğünü iddia ettiği şeyin, Cebrail ve onun atının
ayağından alınan çamur olduğu şeklindeki rivayet, bilime ve
akla uygun düşmemektedir. 1489 Bu görüş her ne kadar bazı ri-
vayetlerle 1490 desteklense de melek Cebrail’in sadece Cenab-ı
Allah’ın isteği doğrultusunda yeryüzüne indiği ve onun iste-
diği kişilere göründüğü, özellikle de peygamberlerle Cenab-ı
Allah arasındaki vahiy işleriyle görevli olduğu düşünüldüğün-
de, Samiri gibi insanların itikadını bozarak onları batıla sü-
rükleyen birisine görünmesi doğru olmasa gerektir. Nitekim
Ebu Müslim el İsfahani bu tür rivayetleri eleştirmiş, Razî de bu
1483 Razî, Tefsir, s. 16/25; Kutub, s. 10/67.
1484 Taha, 20/89.
1485 Taha, 20/96.
1486 Hicazi, 4/43.
1487 Taha, 20/96; Yüce Kur’an ve Açıklamalı-Yorumlu Meali, s, 317.
1488 A. Neccar, s. 306.
1489 A. Neccar, s. 300.
1490 Razî, Tefsir, s. 16/37.