Page 198 - Hz_ibrahim
P. 198
196 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 197
Maturîdî, kurban edilmek istenen çocuğun kim olduğu ile il- Neşet Çağatay, “İsmail doğduktan ve biraz büyüdükten sonra
619
gili çeşitli rivayetler bulunduğunu, onun kimliğini bilmeye bi- onu kurban etmeye götürdü.” diyerek geleneksel İslam dü-
zim ihtiyacımız olmadığını, şayet buna ihtiyaç olsa idi Cenab-ı şüncesini benimseyerek Hz. İsmail’in kurban edilmek isten-
Hakk’ın onu mutlaka açıklayacağını söyleyerek bu konuda diğini kabul etmektedir.
konuşmanın boş ve zorlama bir gayret olduğunu belirtmek- 620
Neccar, Tevrat’ta geçen “biricik oğlum” ifadesinden yola çı-
tedir. 615
karak kurban edilmek istenen çocuğun Hz. İsmail olduğunu
Hud suresinin 11/71-73. ayetlerinde Hz. İshak’ın doğumuyla
söylemektedir. Hz. İbrahim Allah’ın emrine uyarak, henüz o
ilgili bilgiler verilmektedir. Bu ayeti kerimeler yorumlanırken
zaman İshak doğmadığı için, ilk oğlu olması dolayısıyla İsma-
Hz. İbrahim’in çocuklarından hangisinin kurban edileceğine il’i kurban etmek istemiştir. Çünkü kurban olayı Hz. İshak’ın
temas edilerek şöyle denmektedir: “Bu ayeti kerimeler, bo-
ğazlanması emredilenin Hz. İsmail olduğuna delil gösterilmiş, doğumundan önce ve Hz. İbrahim, Hz. Hacer ve Hz. İsmail
boğazlanması emredilenin Hz. İshak olmasına imkân olmadığı Mekke’de iken, başka bir yerde değil Mekke’de gerçekleşmiş-
621
belirtilmiştir. Çünkü onun doğuş müjdesi verilmekte, ondan da tir demektedir.
Yakup’un doğacağı belirtilmektedir. O halde doğacağı vadedi- İbn Kesir, Kısasu’l-Enbiya isimli eserinde bu konuya geniş
len Yakup adındaki oğlu henüz doğmadan, kendisi küçük bir yer vererek, İbn Abbas’tan yaptığı bir alıntıya dayanarak, Hz.
çocuk iken İshak’ın kesilmesi nasıl emredilebilir. Allah’ın vaadi İbrahim’e Allah tarafından verilen koçun kafasının yıllarca
haktır. Onda hiçbir değişiklik olmaz. O bakımdan durum böyle Kâbe’de asılı olduğunu ve bunun Hz. İsmail’in Mekke’de ya-
iken, İshak’ın kesilmesinin emredilmesine imkân yoktur. O hâl- şadığının ve kurban edilmek istenmesinin en önemli delille-
de kesilmesi emredilen Hz. İsmail’dir. İbn Kesir de konunun en rinden birisi olduğunu belirtmektedir. Buna karşılık o, Hz. İs-
616
açık ve doğru olanının da bu olduğunu söylemektedir.” hak’ın küçüklüğünde nerede yaşadığının ve neler yaptığının
Tefsir kaynakları, kurban olayının Hz. İbrahim’in Mısır se- tam olarak bilinmediğini hatırlatarak bu görüşün Kur’an-ı
622
yahati sonrasında yaşandığını, o dönemde henüz İshak’ın Kerim’e de uygun bulunduğunu söylemektedir.
doğmadığını belirterek kurban edilmek istenen çocuğun Hz.
Bazı bilim insanları, Kur’an-ı Kerim’deki ayetlerde geçen kav-
İsmail olduğu hususunda birleşmektedir. Ayrıca İslam kay-
ramlardan yola çıkarak kurban olayını isimlendirme gayreti
naklarında verilen bilgilere göre Hz. İsmail’in kurban edil-
içine girmişlerdir. Onlara göre Kur’an-ı Kerim’de Hz. İshak ile
mesi hadisesi Mekke’nin Mina bölgesinde gerçekleşmiştir. 623
ilgili olarak “alîm,” sıfatı kullanılmış, kurban olacak çocukla
Buna karşılık gerek Yahudi gerekse İslam kaynaklarında Hz. 624
alakalı olarak ise “halim” sıfatı verilmiştir. Halim kelimesi
İshak’ın annesi Sare ile birlikte haccetmek için gelmelerinin
617
dışında Mekke’ye geldiğine dair herhangi bir bilgi bulun-
619 Çağatay, s. 84.
mamaktadır. 618 620 Tekvin, 22/2.
621 Neccar, s. 149. Kurban edilen çocuğun İsmail veya İshak olduğu ile alakalı
615 Maturîdî, s. 12/ 201-202. tartışmalar için bk. Razi, Tefsir, s. 18/625-628.
616 Havva, s. 7/92. 622 İbn Kesir, Kısas, s, 143.
617 Köksal, Peygamberler Tarihi, s. 1/206. 623 Hicr, 15/53; Zariyat, 51/28.
618 Mehmed Vehbi, s. 12/4733. 624 Saffat, 37/101.
