Page 200 - Hz_ibrahim

198 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 199

bağrı geniş, düzgün ahlaklı, bilgili ve akıllı anlamındadır. An- ya peygamber olarak müjdelediği bir kimsenin kurban edil-
cak bir insanın halim olması büluğ çağına ermesinden veya mesini istemez veya kurban edilmesini isteyeceği kimseyi
633
o çağa yaklaşmasından sonra olur. Hilim, giderek arttığı için peygamber olarak müjdelemezdi.
ilimden daha üstündür. Bu çocuk eylemleriyle halim olacak-
Halife Ömer b. Abdulaziz, (ö. H. 101) Müslüman olan bir Ya-
626
625
tır. Ayrıca Hz. İsmail’in sabredenlerden olduğu ve sözün-
hudi bilginini huzuruna çağırarak Hz. İbrahim’in hangi oğ-
627
de durduğu belirtilmektedir ki, bunlar kurban olacak kişi
lunun kurban edilmek istendiğini sormuş. O da İsmail diye
ile ilgili belirsizlikleri açıklayıcı nitelikte bulunmaktadır. Bun- cevap vererek şu açıklamayı yapmıştır: “Ey Müminlerin Emiri!
ların yanında Kâbe’nin inşası, hac ibadetine çağrı kıssasında Yahudiler de bunu bilirler. Fakat onlar Arapları kıskanırlar. Ba-
Mekke’de bulunma mecburiyeti gibi özelliklerden ve Kur’an-ı banız İsmail’in kurban edilmesi hadisesindeki ilahi emre boyun
Kerim’de bu konuya değinen ayeti kerimelerden anlaşıldığına eğmesi ve sabrının, faziletinin Allah tarafından anılışını çe-
göre kurban olarak takdim edilecek çocuğun Hz. İsmail olma- kemezler. Kurban emrinin onun hakkında verilmediğini iddia
sı daha makul görünmektedir. 628 ederek, kendi babaları İshak hakkında verildiğini ileri sürer-
Razi, yukardaki yorumlara benzer şekilde, “Biz de ona çok uy- ler.” demiştir. 634
sal bir oğul müjdeledik.” 629 ayeti kerimesindeki “halim/uysal”
İbn Kesir, kurban edilmek istenen kişinin Hz. İshak olduğu
kavramından yola çıkarak Hz. İsmail’de, büyük bir imtihanı
iddiasının İsrailiyyat olduğunu hatırlatmaktadır. Kurbanlığın
üstlenmeye ve böylesi güzel bir cevap vermeye dair, ona kuv-
Hz. İshak olduğunu ileri sürenlerin, bu görüşü Ka’bu’l-Ah-
vet ve cesaret verecek bir hilim ve gönül genişliği mükem-
bar veya Ehl-i kitabın kaynaklarından almış olabileceklerini,
melliği olduğunu söylemektedir. 630 Ayrıca Saffat suresinde
Kur’an-ı Kerim ve hadisi şeriflerde böyle bir şeyin bulunma-
kurban olayı detaylı bir şekilde anlatıldıktan, Hz. İbrahim ve
dığını, aksine Kur’an’ın zahirinden bunun Hz. İsmail olduğu-
oğlunun sadakat ve teslimiyetinden övgüyle söz edildikten nun anlaşıldığını belirtmektedir. 635
sonra , “Salihlerden bir peygamber olarak ona (İbrahim’e)
631
Ebussuud Efendi, Hz. İbrahim’in gördüğü rüya sonrasında
632
İshak’ı müjdeledik. Kendisini ve İshak’ı mübarek eyledik…”
konuştuğu çocuğu konusunda en meşhur görüşün İsmail ol-
ifadeleriyle Hz. İshak’ın dünyaya geleceği ve salihlerden ola-
duğunu belirterek, Hz. Peygamber’in de bir hadisinde kendi-
cağı müjdesi verilmiştir. Eğer bazılarının iddia ettikleri gibi
sinin de iki kurbanlığın oğlu olduğunu bildirirken bunlardan
kurban edilmek istenen Hz. İshak olsaydı, o zaman burada
birinin ve ilkinin büyük dedelerinden Hz. İsmail, diğerinin de
ilahi vahiy açısından bir çelişki meydana gelirdi. Çünkü Allah,
kendi babası Abdullah olduğunu hatırlatmaktadır. 636
625 Vani, s. 145-146.
633 Güç, İslam’da Kurban, s. 162.
626 Enbiya, 21/85.
634 İbn Kesir, Kısas, s. 1/145; Köksal, Peygamberler Tarihi, s. I/191.
627 Meryem, 19/54.
635 İbn Kesir, Kısas, s.143; Neccar, s. 147.
628 Neccar, s. 147; Vani, s. 145.
636 Hâkim, el-Müstedrek, I/559; Ebussuud, s. 7/247. Peygamber’imiz Hz. Mu-
629 Saffat, 37/101.
hammed’in dedesi Abdulmuttalib, zemzem kuyusunu kazdığı ve Kureyş-
630 Razi, Tefsir, s. 18/625.
lilerin muhalefeti ile karşılaştığı zaman; Allah kendisine on oğul verir de
631 Saffat, 37/102-111. onlar kendini koruyacak çağa gelirse içlerinden birisini Kâbe’nin yanında
632 Saffat, 37/112-113. Allah’a kurban edeceğini adamıştır. Bu zaman geldiğinde rüyasında kendi-