Page 195 - Hz_ibrahim

192 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 193

cihetine gitmemiştir. İleride ifade edileceği şekilde o gördüğü O, insanlık adına hiç kimsenin bulunmadığı ıssız çöllerde kü-
bir rüyayı gerçekleştirmek üzere böyle bir uygulama içerisine çük bir bebekle kendisini bırakıp giden kocasına; “Bizi burada
girmiştir. Hz. İbrahim’in oğlunu kurban etmek istemesi ola- kime bırakıp da gidiyorsun, bizden ayrılıyorsun ey İbrahim!”
yının sonuçlarına bakıldığında, sanki Hz. İsmail’in şahsında dediğinde, onları Allah’ın emri olarak Mekke’ye bıraktığını ve
bölgede yaşayagelen bu cani ve batıl uygulamaya son vermek Allah’a teslim ettiğini bildiren kocasına “Allah bize yeter.” di-
için ilahi bir hikmet tecelli etmiştir. yerek Allah’a tevekkül ve teslimiyet tecrübesi yaşamıştır.
Hz. İbrahim, yıllar sonra yaşlanmış, ihtiyarlamış olduğu bir
zamanda, yaşadığı imtihanlara ilave olarak, onlardan daha b- Kurban Edilmek İstenen kimdir?
ağır bir şekilde, çok sevdiği oğlu çocukluktan çıkıp henüz ha-
yata atılmaya başladığı bir dönemde iken denenmiştir. Öyle Hz. İbrahim’in Hz. Hacer’den doğma İsmail adında bir oğlu,
ki, Hz. İbrahim çocukları olmadığı için yıllarca çocuk hasre- Hz. Sare’den doğma İshak adında başka bir oğlu bulunmak-
tiyle yanmıştır. Çocuk doğduktan sonra da ona doyamadan tadır. Rivayetlere göre bunların arasında on dört yaş olduğu
bir hikmet ve imtihan sonucu, ilahi emre uyarak, onu doğdu- belirtilmektedir. Sonradan bu iki çocuğun ikisi de Yüce Allah
ğu topraklardan çok uzaklara, insan hayatı için çok da müsait tarafından peygamberlikle görevlendirilmiştir. Gerek Yahudi
olmayan bir yere götürmüştür. O, yıllarca yavrusundan ayrı gerekse İslam kaynakları, her iki dinin, dinî ve sosyal hayatı
kalmış, onu doyasıya sevemeden, kucaklayıp bağrına basa- bakımından bu iki isimle özel olarak ilgilenmektedir. Zira Hz.
madan yeni fakat çok daha zor ve ağır bir imtihana tabi tu- İsmail, Müslümanlar için Hz. İbrahim’in oğlu olmanın dışında,
tulmuştur. Unutulmaması gerekir ki bu imtihan, peygamber Cenab-ı Allah tarafından gönderilmiş bir peygamber olmakla
olan baba Hz İbrahim ile sonradan peygamber olarak görev- birlikte aynı zamanda, peygamberlerin efendisi ve âlemle-
lendirilen oğlu Hz. İsmail arasında geçmiştir. Razi, babaların re rahmet olarak nitelenen Hz. Muhammed’in de büyük de-
çocuklarına herkesten daha fazla şefkatli olduğunu belirtir- delerinden birisidir. Hz. İshak da aynı şekilde Cenab-ı Allah
ken Hz. İsmail’i kurban edilmek istediği zaman Hz. İbrahim tarafından peygamberlikle görevlendirilmiş ve Yahudilerin
içinde bulunduğu ruh haline dikkat çekmiştir. 604 atalarının en önemlilerinden birisi olarak bilinmektedir. Bu
yüzden her iki dinin temel kaynakları Hz. İbrahim’in başka
Kurban olayının taraflarından birisi ve Hz. İsmail’in anası
hanımlarından doğduğu rivayet edilen diğer çocuklarıyla il-
olarak Hz. Hacer de bundan etkilenmiştir. Henüz süt emen
gilenmemektedir. Dolayısıyla Hz. İbrahim, kurban emrini ye-
bir çocukken Mekke’de yaşadığı acı olaylar, yıllarca kimsesiz
rine getirmek istediğinde İsmail ve İshak akla gelmekte ve
açlık ve yoksulluk içinde büyütmeye çalıştığı biricik oğlunun
yazılı literatürde sadece onların adı geçmektedir.
kurban edilmek, hem de babasının elleriyle kurban edilmek
istenmesi, bir ana/insan için katlanılabilecek kolay bir imti- Kurban edilmesi istenenin kim olduğu ve bu olayın nerede
han olmasa gerektir. Nihayetinde o bir anadır ve yaşananlar yaşandığı hususunda Tevrat’ta verilen bilgilerle Kur’an-ı Ke-
onun yanında gerçekleşmiştir. Fakat Hacer, daha önce sabrı, rim’de ve İslam kaynaklarında yer alan bilgiler arasında bü-
605
tahammülü, tevekkülü iliklerine kadar yaşamış bir kadındır. yük farklar ve çelişkiler bulunmaktadır.

604 Razi, Tefsir, s. 18/624-625. 605 Ahmet Güç, Çeşitli Dinlerde ve İslam’da Kurban, İstanbul, 2003, s. 147-