Page 161 - Hz_ibrahim

158 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 159

gamberlerin yalan söylemesi tasavvur olunamaz. Küçük gü- şekliyle gençliğindeki güzelliklerinin zamana yenik düşmüş
nahlar onlara caiz görülse de görülmese de söylenen yalan olması gerekir. Nitekim Abdulvehhab en-Neccar; Hz. İbrahim,
az da olsa çok da olsa hüküm aynıdır. Çünkü peygamberlik Hz. Sare ve firavun arasında geçtiği ifade edilen hikâyenin;
makamının yalana ihtiyacı yoktur. Yalanı caiz görmek pey- Mısır’a gittiği zaman Sare’nin yetmiş yaşını geçtiğini ve bu
gamberlerin sözlerine, tebliğ ettikleri şeylere itimadı ortadan yaşta birisinin fiziki güzelliğinden söz edilemeyeceğini ve do-
kaldırır. Hz. İbrahim’in Allah’ın zatına ait söylediği şeklindeki layısıyla bu konuda anlatılanların pratik değerinin olmadığı-
iki yalanla Sare hakkında söylediği bir yalandan murat ger- nı söylemektedir. Ona göre Hz. İbrahim’in eşini din kardeşi
çekte yalan değil, ancak muhatabın anlayışına nispetle yalan- olarak tanıtmasında bir sakınca yoktur. Zira din kardeşleri
dır. Çünkü İbrahim (as) tevriye yapmış ve Hz. Sare hakkında arasında evlenmeye mâni bir durum da yoktur diyerek bu
İslam’da kız kardeşim demiştir. Görünüşte tevriye olan bu konudaki rivayetleri eleştirmekte, böylece bir anlamda da
499
sözün batını bir hakikattir. Çünkü bütün Müslümanlar birbi-
Hz. Sare ile firavun arasında geçen olayı kabul etmemektedir.
rinin din kardeşidirler. Bu sözün tevriye değil de yalan oldu-
J. Eisenberg Hz. İbrahim’in eşi Hz. Sare’yi kardeşim diye ta-
ğunu kabul etsek bile zalimin zulmünü defetmek içini yalan
söylemek yine caizdir. Burada da zalimi zinadan menetmek nıttığı kişinin Mısır Firavun’u olduğunu, Hz. İbrahim’in din
497
için söylenmiştir. kardeşi olması dolayısıyla “kardeşim” demekle yalan söyle-
mediğini, firavunun Sare’ye dokunmak istediği zaman elinin
Abdulvehhab en-Neccar, kendisinin de ihtimal dâhilinde gör-
tutmaz olduğunu ve ancak Sare’yi serbest bıraktıktan sonra
düğü bir görüşe göre, Hz. İbrahim ve eşiyle Mısır firavunu
500
düzeldiğini nakletmektedir.
arasında geçtiği iddia edilen olayın, şayet doğruysa, kardeş-
ler arasındaki evlilik yasağı gelmeden önce olabileceğini be- Hz. Sare’nin Hz. İbrahim tarafından içinde bulundukları şeh-
lirtmekte, bu durumda “din kardeşim gibi” yorumlara ihtiyaç rin yöneticisine kardeş olarak tanıtılması ile ilgili pek çok
501
duyulmaması gerektiğine işaret etmektedir. Ayrıca Hz. İbra- farklı görüş tartışılmıştır. Rivayetlere göre mademki firavu-
him’in, olması muhtemel gelişmelere müsaade etmeyecek ka- nun evli olan kadınlara karşı bir zaafı söz konusudur, hadisi
dar kişilikli olduğunu, gerektiğinde bu uğurda severek ölüme şeriflerde de belirtildiği üzere Hz. İbrahim’in eşini kardeşim
498
gidebileceğini hatırlatmaktadır. Hz. İbrahim’in, Harran böl- diye tanıtmasını, onu manevi tehlikelerden korumak adına
gesinden ayrılıp Filistin/Kenaneli ve oradan da Mısır’a gitti- dinde kardeş olarak anlamak en makul olanı gibi görünmek-
ğinde yaşı bir hayli ilerlemiş olması muhtemeldir. Onun ve eşi tedir. Hadisin içeriğinden anlaşıldığı kadarıyla; şayet bu şai-
Hz. Sare’nin ilerlemiş yaşı dolayısıyla eşinin çocuk özlemini beli Mısır seyehati gerçekleşmişse, karşılaştıkları bir tehlike-
ve duasının gerçekleşmesi için Mısır dönüşü Hz. İbrahim ile yi bertaraf etmenin en münasip şekli olarak o dönemin sosyal
Hz. Hacer’i evlendirmesi ve Hz. İsmail’in onların yaşları iler- ve kültürel anlayışı içerisinde Hz. İbrahim böyle bir yola baş-
lemiş olduğu zaman doğduğu bilinen bir husustur. Dolayısıy- vurmuş olabilir.
502
la kısa süreli ikamet yeri olan Mısır’da iken Hz. Sare’nin çok
yaşlı olması sebebiyle Tevrat ve bazı hadislerde belirtildiği 499 Neccar, s. 126-128.
500 J. Eisenberg, 5-II/879.
497 Sahih-i Müslim Tercümesi, s. 10/169-171. 501 bk. Tecrid-i Sarih, s. 6/519-522.
498 Neccar, s. 144-146. 502 Şihava, s. 2/148.