Page 157 - Hz_ibrahim

154 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 155

yol açmıştır. Bu sorgulama Kur’an-ı Kerim’de insani ve ahla- Sare’den bahsederek ‘Bu kadın kimdir?’ diye sordu. İbrahim
487
ki üstün meziyetlerinden söz edilen Hz. İbrahim ile bağdaş- ‘Kız kardeşimdir.’ dedi…”
mamaktadır. Bunlardan, “Ben hastayım.” şeklinde doğrudan Konu üzerine yapılan izahatta: “İbrahim Peygamber kavmini,
kendisiyle ilgili ve “O büyüğü yaptı.” şeklinde doğrudan put-
en sihirbaz ve müneccim olan Babil halkını, yıldızlar namına
larla alakalı olarak Hz. İbrahim tarafından söylendiği Kur’an-ı diktikleri putlara tapmaktan alıkoyarak tevhide davet ettiği
Kerim’de buyrulan beyanları, onun peygamberlik görevinin hâlde bir türlü tesirini gösterememişti. Nihayet bunların put-
icrası konusunda hedefine ulaşabilmek ve inanmayanları
larına bir oyun oynamak ve kavmini canlı bir şahit ve onları
uyarabilmek için yaptığı teknik ve taktikler olarak değer-
488
cevapsız bırakacak bir hüccetle karşılamak istedi.” denilmek
lendirmek mümkündür. Ancak onun Hz. Sare için kullandığı
suretiyle Hz. İbrahim’in yaptığı uygulamaya bir meşruiyet
belirtilen “kardeşim” ifadesi Kur’an-ı Kerim’de geçmemekte,
zemini aranmıştır. Nitekim Hz. İbrahim ile ilgili olarak mute-
Tevrat ve hadisi şeriflerde yer almaktadır.
ber hadis kitaplarında yer alan bu ifadeler, yapanın ayıplan-
Hz. İbrahim, çeşitli vesilelerle işaret ettiğimiz gibi, özel haya- masını gerektirecek gerçek yalanlardan sayılmamış hatta bu
tında ve peygamberlik görevini icra ederken akli delilleri en sözler hakkında yalan ifadesinin kullanılması maksadını aşan
iyi ve en çok kullanan, böylece insanları ikna etmeye çalışan bir değerlendirme olarak görülmüş, onun söylediklerinin her
bir peygamber olarak bilinmektedir. Kur’an-ı Kerim’de onun- birisi Allah’ın dininde söylenmesi helal kılınmış sözler olarak
la ilgili ifade buyrulan hususları bu şekilde değerlendirmek değerlendirilmiştir.
489
doğru olacaktır. Hz. İbrahim gerek kavmi tarafından bayram
Burada yapılan açıklamada da görüldüğü üzere; Hz. İbra-
yerine davet edildiğinde hasta olduğunu beyan ederek ma-
him’in kendisiyle ilgili bir hususu izah kaygısı bulunmamak-
zeret belirttiği, gerekse putları kırdığında, kıranın büyük put
tadır. Onun bütün amaç ve gayreti tevhit inancını hâkim kıl-
olduğunu işaret ettiği zaman, Kur’an’ı Kerim’de ona yalan
mak, putperestliğin toplum içindeki etkilerini kırmaktır. Bu
söyledi ifadesi kullanılmamıştır. Buna mukabil pek çok ha-
dis külliyatında ve dini literatürde yer alan “Hz. İbrahim üç kutsal emir ve hedefe ulaşabilmek için de çeşitli ikna me-
totlarını denemek ihtiyacı hissetmiştir. Aslında hastalık ve
yerde yalan söylemiştir.” ifadesinin Hz. Peygamber’e isnadını
büyük putun diğerlerini kırdığı yönünde ileri sürülen iddia,
ve Hz. İbrahim ile münasebetini bu şekilde değerlendirmek
birbiriyle doğrudan alakalı bir konu olup ikna metodunun iki
doğru olacaktır. Öncelikle Ebu Hüreyre (ra.) tarafından yapı-
lan rivayette: “İbrahim aleyhi’s-selatü ve’s selam yalnız üç defa ayrı tamamlayıcı parçası olarak karşımıza çıkmaktadır. Konu
yalan söylemiştir. Aziz ve Celil olan Allah’ın zatı ve rızası için, hiçbir yoruma ihtiyaç duymayacak ve Hz. İbrahim’i yalancı-
birisi putperestlere, ‘Hakikaten ben hastayım!’ demesi, öbürkü- lıkla itham etmeyecek kadar açıktır. Maturîdî: “Bu sözleriyle o,
yemeğini yiyemeyen, konuşamayan ve kendisine zarar vermeye
sü de, ‘Belki putların şu büyüğü bu işi işlemiştir!’ demesi.” Aynı
çalışana engel olamayan putlara tapmakla ne kadar akılsızca
hadisi şerifin devamında üçüncü olay şöyle aktarılmaktadır: hareket ettiklerini göstermeyi dilemiştir. Bu söylenenleri bile
“İbrahim, bir gün Sare ile beraber zalim bir kralın bulunduğu
memlekete uğramıştı. O zalim krala ‘Şehre bir kişi geldi, bera- 487 Buhari, Enbiya, 8.
berinde de güzel bir kadın var.’ diye haber verildi. Zalim kral 488 Sahihi Buhari Muhtasarı, s. 7/88.
İbrahim’e huzuruna gelmesi için haber gönderdi. Geldiğinde 489 Havva, s. 12/248.