Page 118 - Hz_ibrahim

116 Prof. Dr. Mustafa ERDEM
şünmüş olmaları mümkündür. Ancak Vani Mehmed Efendi,
gelişen bazı olayları öne sürerek Hz. İbrahim ile Nemrud’nun
Tanrı olamayacağı konusunda aralarında yaşanan ve Kur’an-ı
Kerim’de de yer alan tartışmasının Hz. İbrahim’in ateşten
342
kurtulduktan sonra olduğunu iddia etmektedir.
Vani’ye göre Hz. İbrahim ile Nemrud arasındaki tartışmanın
sebebi kısaca şöyledir: Hz. İbrahim ateşten kurtulduktan son-
ra Şam’a göç ederek yerleşmiş ve bu arada büyük bir kıtlık
olmuştur. Buna karşılık Nemrud önceden tedbir alarak depo-
larını bol miktarda buğday ile doldurmuştur. İnsanlar ihtiyaç-
larını karşılayabilmek için onun huzuruna çıkmak zorunda
kalmış, Nemrud’da huzuruna çıkan herkese “Rabb’in kim?”
diye sorunca, oradakiler “Rabb’im sensin” cevabını vermiştir.
Buğday almak için onun huzuruna çıkmak zorunda kalan Hz.
İbrahim’e de aynı soru sorulmuş, o da diğerlerinden farklı
olarak “Rabb’im Allah’tır.” demiştir. Bunun üzerine Nemrud
kral olmasından kaynaklanan sahip olduğu güç ve bu gücü
tetikleyen gurur ve kibir sayesinde Hz. İbrahim ile tartışmaya
343
başlamıştır.
Hz. İbrahim’in Nemrud ile Allah hakkında tartışması her ne
kadar böyle bir sebep ile delillendirilse ve bazı kimseler de
bu konuda benzer görüşler açıklasa da bu olay, Hz. İbrahim’in
putları kırmasından sonra ve ateşe atılmasından önce yaşan-
mıştır. Nitekim Ebussuud Efendi, Hz. İbrahim’in putları kır-
dıktan sonra tutuklandığını, ateşe atılmasından önce de bu
344
tartışmanın yaşandığını nakletmektedir. Süddi ise, genel
olarak bilinenlerden farklı olarak bu tartışmanın Nemrud ile
Hz. İbrahim arasında, onun ateşten çıktığı gün yapıldığını ve
345
yanlarında kimsenin olmadığını söylemiştir. Vani Mehmed
342 Vani, s. 152.
343 Vani, s. 152-153.
344 Ebussuud, s. 1/563.
345 İbn Kesir, Kısas, s. 1/129; Şihava, s. 2/126; Mahmud, s. 135-136.
Hz. İBRAHİM 117
Efendi “Mel’un, Allah’ın İbrahim’in atıldığı o büyük ateşi nasıl
gül bahçesine ve soğukluğa dönüştürdüğünü görmüş, O’nun
zorunlu olarak değil kendi dilemesi ve kudretiyle fail olduğunu
anlamıştır. Bu yüzden içindeki şüpheyi bastıramadığından şa-
şırdı ve tartışmaya son verdi. Tanrılık iddiasıyla sınırı aşan za-
limlerden olduğu için verecek cevap bile bulamadı.” 346 demiştir.
Nemrud ve kavminin ileri gelenleri, bir bayram günü putların
kırılmasından sorumlu tuttukları Hz. İbrahim’i delilsiz olarak
cezalandırmayı uygun görmemiş, suçunu insanların huzu-
runda itiraf ettirmek istemişlerdir. “O hâlde, onu, insanların
gözleri önüne getiriniz. Olur ki, onlar da kendisinin aleyhinde
347
şahitlik ederler! dediler.” ayeti kerimesinden de anlaşıldı-
ğı gibi Hz. İbrahim kalabalık bir topluluk içinde Nemrud’un
huzuruna çıkartılmıştır. Hz. İbrahim’in ateşe atılması konu-
sunda yaptığımız değerlendirmelerde de görüleceği üzere
Hz. İbrahim herkesin huzurunda sorgulanmıştır. 348 Hz. İbra-
him onun yaptıklarının yanlış ve cehalet olduğunu, bu batıl
ve yanlışlardan vazgeçmesi gerektiğini söylemiştir. Buna çok
bozulan ve kızan Nemrud, Hz. İbrahim’e ne demek istediğini
sormuştur. O da; Nemrud ve kavminin Allah’a şirk koştukla-
rını, onun insanları batıla çağırdığını, onların kendi gücüne/
otoritesine tapmaları gerektiğini ve kendisini tanrı olarak
kutsayıp kabul etmelerini söylediğini, oysa bunların şeytan
işleri olduğunu belirterek onu uyarmıştır. Bunun üzerine
Nemrud, peki sen neye tapıyorsun ve benden başka tanrın
var mı? Senin ve babanın rızkını ben verdiğim hâlde benim
dinimden nasıl çıkabilirsin? diye sorunca; Hz. İbrahim, onun
bu cüretine ve sözüne çok kızmış “Yalan söyledin ey Allah’ın
düşmanı!” diye karşılık vermiştir. Hz. İbrahim, onun Tanrı
olmadığı ile alakalı olarak ona ve yanındakilere hem onların
346 Vani, s. 154.
347 Enbiya, 21/61.
348 Köksal, Peygamberler Tarihi, s. 1/154-155.