Page 512 - hz_musa

Hz. MUSA 511

Hz. Musa ve Sığır/İnek Kıssası

1943
İnek konusu, Kur’an-ı Kerim’de en uzun müstakil bir sure-
ye adını verecek kadar önemsenmiştir. Bundan dolayı Kur’an-ı
Kerim’in ikinci suresinin adı “Bakara”dır. Bakar, manda dahil
bütün sığır cinsinin ismi olarak kullanılmaktadır. Erkek veya
dişi sığır, yani inek, öküz, düve ve tosun anlamına da gelmek-
tedir. Toprağı yarmak suretiyle süren anlamında bakar denil-
miştir. 1944
Bu surede çok çeşitli konular değişik şekillerde yer almakta-
dır. Bunlardan birisi de İsrailoğulları arasında yaşanan fakat
faili bilinmeyen bir cinayettir. Birçok tartışmalara yol açan bu
cinayet, Hz. Musa’ya getirilmiş ve katilin bulunması istenmiş-
tir. Hz. Musa da bu cinayetin çözümü için hiç ilgisi yok gibi
görünen ve muhataplarını da şaşkına çeviren bir örnek olarak
sığır/inek kesilmesini önermiştir.

Sığır kıssası, İsrailoğulları’nın içinde yaşadıkları kültür ve
dini inanışlardan ne kadar uzaklaştıklarının ve Hz. Musa’ya
bağlılıklarını test etmek için bir yöntem olarak seçilmiştir.
Bilindiği üzere sığır, Mısırlılar arasında ve bölgedeki dini ina-
nışlarda önemli bir tanrı motifidir. 1945 Nitekim bu alışkanlık-
1943 Kur’an-ı Kerim’in ikinci suresine adını veren “Bakara” kelimesi, Türkçe-
mizde inek olarak tercüme edilmektedir. Fakat Kur’an-ı Kerim’de kesilme-
si istenen bu ineğin özellikleri belirtilirken, “O, çift sürmek ve tarla sula-
mak için boyunduruğa koşulmamış…” (Bakar, 2/71.) ifadesi kullanılmıştır.
Bu sıfatlara haiz hayvan için Türkçede “öküz” kelimesi kullanılmaktadır.
Biz bu çalışmamızda, her ikisini de ifade için bu cinsin adına “sığır” keli-
mesini kullanmayı tercih ettik. (Bk. Maturidi, s. 1/182.)
1944 Hüseyin b. Muhammed Ragıp el-Isbahani, el-Müfredat fi Garibi’l-Kur’an,
İstanbul, 1986, s. 73; Yazır, s. 1/381.
1945 Antik Mısır medeniyetinde Nil Nehri merkezli oluşturulan kültür, her şeye
gücü yeten yaratıcının farklı şekillerde tezahürü olarak karşımıza çıkmak-
tadır. Bu anlamda boğa, baykuş ya da çakal suretinde heykeller tanrının
farklı yönlerini temsil etmektedir. Bunlardan bazıları tanrının bilgeliğini,
bazısı gücünü, bazısı da merhametini yansıtmaktadır. Tanrı’yı temsil et-
mesi yönüyle Mısır’da en etkili figürlerin başında boğa/inek kültürü gel-
mektedir. (Meral, s. 15)
Mısırlılar “Apis/Abis” dedikleri buzağı şeklinde tasavvur ettikleri tanrıyı
faydalı şeylerin kaynağı olarak görüyor ve ona tapınıyorlardı. Tanrı olarak
kabul ettikleri buzağı öldüğü zaman onu mumyalayarak özel bir mezara