Page 425 - hz_musa

424 Prof. Dr. Mustafa ERDEM

söz konusu olmamıştır. 1607 Bu ifade bilim insanları tarafından
çeşitli şekillerde yorumlanmıştır.
Yazır, bu konuda şu üç ayrı değerlendirmeyi yapmaktadır:

1. Herkesin kendisini öldürmesi, intihar etmesidir ki böyle
olsa muhatap olan kavimden bu emre uymayanların dışın-
da kimse kalmaz. İstenilen bu değildir.

2. Müfessirlerin büyük çoğunluğunun belirttiğine göre örfe
uygun olarak toplum içinde herkesin birbirini öldürmesi-
dir. Rivayete göre, Hz. Musa Tur Dağı’ndan gelince toplu-
mun tamamına kendinize yazık ettiniz demiş hem buzağı-
ya tapanlara hem de onlara ses çıkarmayanlara/çıkarama-
yanlara bu günahlarından derhal tövbe etmelerini, tövbe
edenlerin tövbe etmeyenleri öldürmelerini emretmiştir.
Yetmiş bin kişinin öldürüldüğü bu iç savaş başarılı bir şe-
kilde tamamlanmıştır.
3. Mecazi bir yorumdur. Nefislerinizi öldürün yani günahla-
rınıza pişman olarak şehevi arzulardan uzak durun. Tövbe
ancak böyle durumlarda yararlı olur ve kabul edilir. 1608
İslam kaynaklarının bazısında ayeti kerimedeki “nefislerinizi
öldürünüz.” ifadesin zahirine göre kendini paralamak, helak
etmek şeklinde anlaşıldığı belirtildikten sonra şu bilgiler ak-
tarılmaktadır: “Bir görüşe göre birbirini öldürmeleri anlamın-
da olup, buzağıya tapınmayanların tapınanları öldürmeleri
emredilmektedir. Rivayete göre; bu emre muhatap olup da bu-
zağıya tapınanları öldürmek durumunda olan kimse, evladını,
babasını, yakınlarını onların içinde görüp bu yüzden Allah’ın
emrini uygulayamaz, geri dururmuş. Bunun üzerine, Allah bir
kara bulut ve simsiyah toz bulutu gönderip ortalığı karartmış;
böylece kimse kimseyi göremez olmuş. Sonra herkesin evlerinin

1607 Bk. Zemahşerî, s. 2/998; İbn Kesîr, Tefsir, s. 6/ 3091-3092; Razî, Tefsir,
s. 11/88-89; Vanî, s. 398; Yazır, s. 4/2292-2293; Vehbi, s. 5/1768-176;
Kur’an Yolu, s. 2/598.
1608 Yazır, s. 1/355-356.