Page 289 - Hz_ibrahim

286 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 287

lerini, Mina’yı, Müzdelife’yi ve Arafat’ı ziyaret etmişlerdir. Ara- âlimlerinin çoğuna göre burada insanları hacca çağırma işle-
fat’ta vakfe yerlerini gezmişler ve orada vakfe yapmışlardır. miyle sorumlu tutulan Hz İbrahim’dir. Bu ilahi emir karşısın-
da heyecanlanan ve telaştan korkuya kapılan Hz. İbrahim, “Ya
Hz. İbrahim ve oğlu, muhtemelen Hz. İsmail’in kurban edil- Rabbi! Buna sesim yetmez.” dedi. Cenab-ı Allah: “Sen ilan et,
mek istendiği zaman şeytanla aralarında geçen olayları,
sesini insanlara ulaştırmak bize aittir.” buyurdu. Bunun üzeri-
canlandırma şeklinde hac esnasında yeniden yaşamışlardır.
ne Hz. İbrahim, Sefa Tepesi, Ebu Kubeys Dağı veya bulunduğu
Onlar, Mina Vadisi’ne indikleri zaman Cemretü’l-Akâbe de-
yerde muhtemelen Makam-ı İbrahim’in üzerine çıkarak doğu,
nilen yerde şeytan Hz. İbrahim’e görünmüş, bunun üzerine
batı, kuzey, güney her yöne dönerek “Ey insanlar! Beytü’l-A-
Cebrail onun şeytanı taşlamasını istemiş ve o da yedi taş at-
tik’i ziyaret etmek sizlere farz kılındı. Rabb’inizin davetine
mıştır. Cemretü’l-Vusta denilen yerde şeytan yeniden görün-
müş, Cebrail’in isteği üzerine Hz. İbrahim burada da şeytana icabet edin.” diye davet etti. Cenab-ı Allah onun bu davetini
900
yedi taş atmıştır. Sonra Cemretü’l-Süfla denilen yerde şeytan doğuda, batıda doğan doğacak olan herkese işittirmiştir.
Günümüzde “Lebbeyk! Allahümme Lebbeyk! Lebbeyk! La şeri-
üçüncü kere göründüğünde Cebrail’in emri ile Hz. İbrahim
ke leke lebbeyk! İnne’l-hamde ve’n-niğmete leke ve’l- mülk. La
yedi taş daha atmış ve bir daha şeytan görünmemiştir. Böy-
lece Cebrail onlara sadece hac ibadet yerlerini gezdirmemiş, şerike lek!” (Buyur! Emrine amadeyim Allah’ım. Buyur! Senin
898
aynı zamanda haccın nasıl yapıldığını da öğretmiştir. ortağın yoktur. Emrine amadeyim. Şüphesiz hamt Sana mah-
sustur, nimet ve mülk Senindir. Senin ortağın yoktur.) diyerek
b- Haccın Bütün İnsanlığa İlanı hacca giden insanların Hz. İbrahim’in bu çağrısına icabet et-
tikleri anlaşılmaktadır.
Hz. İbrahim haccı ve hac yerlerini öğrendikten sonra Cenab-ı
Bu ayeti kerimelerde insanların hac ibadeti esnasında ken-
Allah ona haccı diğer insanlara da ilan etmesini emretmiş,
dileri için dünya ve ahirette bazı yararları dokunabilecek
hac yerleri, Mekke ve Kâbe ile ilgili bazı tavsiyelerde bulun-
hikmetleri görebilecekleri ifade edilmiş, kendilerine, fakir ve
muştur. Bu hususlar Kur’an-ı Kerim’de Hac suresinde geniş
bir şekilde şöyle yer almaktadır: “Bir zamanlar İbrahim’e Bey- ihtiyaç sahibi insanlara katkı sağlamak bakımından kurban
tullah’ın yerini hazırlamış ve (ona şöyle demiştik): Bana hiçbir kesilmeleri emredilmiştir.
901
şeyi eş tutma; tavaf edenler, ayakta ibadet edenler, rükû ve sec- Hz. İbrahim’in bu davetine insanlardan ilk katılan Cürhümlü-
deye varanlar için evimi temiz tut. İnsanlar arasında haccı ilan ler olmuştur. Hz. İbrahim, oğlu Hz. İsmail ile birlikte onlarla
et ki, gerek yaya olarak, gerekse nice uzak yoldan gelen yorgun haccetmiştir. Rivayetlere göre Hz. İbrahim Mina’da öğle, ikin-
argın develer üzerinde, kendilerine ait birtakım yararları yaki- di, akşam ve yatsı namazlarını kıldırmış, geceyi orada geçir-
nen görmeleri, Allah’ın kendilerine rızık olarak verdiği kurban- miştir. Onlara sabah namazlarını da orada kıldırdıktan sonra
lık hayvanlar üzerine belli günlerde Allah’ın ismini anmaları birlikte Nemire’ye gitmiştir. Arafat’ta günümüzde İbrahim
(kurban kesmeleri) için sana (Kâbe’ye) gelsinler. Artık ondan
Mescidi’nin bulunduğu yerde öğle ve ikindi namazlarını öğle
899
hem kendiniz yiyin hem de yoksula, fakire yedirin.” İslam
900 Razi, Tefsir, s. 16/299; Ezraki, s. 55; Ebussuud, s. 6/107; Köksal, Peygam-
898 Ezraki, s. 54-55; Köksal, Peygamberler Tarihi, s. 1/ 203-206. berler Tarihi, s. 1/203-206.
899 Hac, 22/26-28. 901 Ebussuud, s. 6/108.