Page 287 - Hz_ibrahim

284 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 285

lur. Oraya her yerden ticaret malları ve insanlar akar
gelir ve burası uluslararası bir fuar yerine dönüşür. Bu
HZ. İBRAHİM’İN İNSANLARI HACCA ÇAĞIRMASI kutsal beldede saydıklarımızın hepsi bir mevsimde bir
günde gerçekleşme imkânı kazanır.

Hz. İbrahim, Kâbe’nin yapımını tamamladıktan sonra Kur’an-ı e- Hac insanın bireysel arınması için de çok önemlidir.
Kerim’deki ayet sırasından hareket ettiğimizde önce Kâbe ve Kâbe, Mescid-i Haram ve çevresi bir ibadet yeri olarak
çevresinin emin bir yer olmasıyla ilgili olarak: “İbrahim de de- ruhun arındığı, insanın kendini Allah’a en yakın hisset-
mişti ki: Ey Rabb’im! Burayı emin bir şehir yap, halkından Al- tiği mekânlardır. Hac, nefis muhasebesinin yapıldığı,
lah’a ve ahiret gününe inananları çeşitli meyvelerle besle…” insanın kendisiyle yüzleştiği, ölüm ve ahiret duyguları-
894
nın sembollerle tecrübe edildiği, insanın sahibi olduğu
şeklinde dua etmiştir. Böylece o, sosyal hayat için pek çok
bütün imkânların bir imtihan sebebi olduğunun iyice
nimetten mahrum olan Kâbe ve çevresinin insan hayatı için
897
anlaşıldığı bir yerdir.
devamlılık ifade eden bir özellik kazanmasını, her türlü teh-
dit ve tehlikeden uzak kalmasını dilemiştir. Bunun arkasın-
dan Hz. İbrahim: “Ey Rabb’imiz! Bizi sana boyun eğenlerden a- Hz. İbrahim Hac Yapmıştır
kıl, neslimizden de sana itaat eden bir ümmet çıkar, bize iba-
det usullerimizi göster, tövbemizi kabul et; zira tövbeleri çokça Bütün rivayetler Hz. İbrahim’in Kâbe’de hac yaptığı konu-
895 sunda birleşmektedir. Onun ilk haccı, oğlu ile birlikte eğitim
kabul eden, çok merhametli olan ancak sensin.” ayeti keri-
mesinde belirtildiği üzere Allah’a kulluk ve Kâbe ile bağlantılı amacıyla yaptığı bir hac mıdır, yoksa mevsimi geldiğinde yeri-
olarak nasıl ibadet edeceklerini, ibadet yerlerini, zamanlarını ne getirilmesi gereken farz ibadet midir? Kaynaklar bu konu
896
ve usullerini, kurban yer ve zamanını öğrenmek istemiştir. üzerine yoğunlaşmamıştır. Muhtemelen Hz. İbrahim ve oğlu
gerekli çevre düzenlemesini yaptıktan ve haccın nasıl yapıldı-
Ayeti kerimede haccın çeşitli faydalarından söz edilmektedir:
ğını öğrendikten sonra bu ibadeti yapmak için diğer insanları
a- Hac, buluşma mevsimi ve kongre yeridir. da davetle emrolunmuş ve onlara da mevsiminde rehberlik
etmiştir. Hz. İbrahim ve oğlu Hz. İsmail, haccın rükünlerinin
b- Hac, ibadet ve ticaret sahasıdır.
hepsini yerine getirmiştir. Hacerü’l-Esved’i istilam etmek su-
c- Hac, sosyal toplantı ve tanışma yeridir. retiyle Kâbe’nin etrafında yedi defa dönmüştür. Yedinci dön-
me bittikten sonra her ikisi de Makam-ı İbrahim’in arkasında,
d- Hac, yardımlaşma ve dayanışma yeridir. Orada dünya
mahiyeti bugün Müslümanların kıldığı namazlara ne kadar
ile ahiret yüz yüze gelir. Ticaret ve alışveriş yapanlar
benzerlik arz ettiği tam olarak bilinmemekle birlikte ikişer
orada güvenli ve geleneksel hâle gelmiş bir pazar bu-
rekât namaz kılmıştır. Bundan sonra Cebrail haccın diğer
Diyanet işleri Başkanlığı, Ankara, 2002. yapılması gereken rükünlerini de onlara öğretmiş ve ibadet
894 Bakara, 2/126. yerlerini birlikte gezmişlerdir. Bu çerçevede Safa, Merve Tepe-
895 Bakara, 2/128.
896 Vani, s. 133. 897 Kutub, s. 10/225-226.