Page 24 - Hz_ibrahim
P. 24
22 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 23
16
çevrildiğinden söz edilmektedir. Kelime anlamından dolayı Wensinck, Kur’an-ı Kerim’de belirtilen Âzer adının uşağının
22
İbrahim ve eşi, küçükken ölen Müslüman çocuklarının ahiret- adı olan “Elezar”dan alınma olduğunu iddia etmiştir. Hz.
teki kefili olarak görülmektedir. Buhari’nin rivayet ettiği rüya İbrahim’in babasının asıl adının Tevrat’ta geçtiği gibi Tarah
hadisinde: “Nebi, (as) İbrahim’i cennette etrafında çocuklarla olduğu ve kendisinin putlarla olan yakın ilişkisi ve onlara tap-
birlikte görmüştür.” denilmiştir. 17 masından dolayı putlardan birinin adı olan Âzer’in ona lakap
olarak verildiği, bu kelimenin yaşlı, günahkâr ve eğri gibi an-
23
lamlara geldiği söylenmiştir.
b- Hz. İbrahim’in Soyu
Tevrat’ta Hz. İbrahim’in soy ağacı verildikten sonra onun ba-
Hz. İbrahim’in soyu hakkında çeşitli rivayetler bulunmakta- bası ile ilgili şu bilgiler yer almaktadır: Nahor yirmi dokuz
yaşında iken oğlu Terah doğdu. “Yetmiş yaşından sonra Te-
24
dır. Bu rivayetlerin hepsi Hz. Nuh’un oğlu Sam’da birleşmek-
rah’ın Avram, Nahor ve Haran adlı oğulları oldu.” “Terah
25
26
tedir. Babasının asıl adının Tarih/Tarah/Tareh/Terah olduğu,
soyunun öyküsü: Terah, Avram, Nahor ve Haran’ın babasıydı.
Nemrut tarafından putların bakıcısı ve idarecisi olarak put-
Haran’ın Lut adlı bir oğlu oldu. Haran, babası Terah henüz
27
18
hanede görevlendirildiği söylenmektedir. İster alem ister-
se sıfat olsun Kur’an-ı Kerim’de Hz. İbrahim’in babasının adı
22 Arent Jan Wensinck, “İbrahim”, MEB İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1977, s.
Âzer olarak belirtilmekte ve bu isim büyük ölçüde Müslüman
5. Cilt, II. Kısım/878.
19
bilim insanları tarafından genel kabul görmektedir. İbn Ke- 23 Ebussuud, s. 3/313.
sir, Taberi’nin Hz. İbrahim’in babasının Âzer olduğu yönünde- 24 Tekvin, 11/24.
20
ki görüşünü benimsemektedir. Burada yapılan izahta; her 25 Haran/Harran kavramları muhtemelen aynı isim olmalarına karşılık bazı
kaynaklarda Haran veya Harran aynı yer ve kişi ismi olarak kullanılmakta-
ne kadar yazılı kaynaklarda yaygın bir kullanımı bulunsa da dır.
Tareh adının zayıf bir görüş olduğu, kişilerin birbirini taklit 26 Tekvin/11/26.
etmesi sonucu bu kanaatin yaygınlaştığı belirtilmektedir. 21 27 Hz. Lut: Tevrat’a göre, güney Babil’deki Ur şehrinin yerlilerinden ve Hz.
İbrahim’in kardeşi Harran’ın oğludur. Amcası İbrahim ile birlikte Irak’tan
Tevrat’ta verilen soy ağacından hareketle Hz. İbrahim’in ayrılıp önce Şam tarafına hicret etmiş sonra da Filistin’e inmiştir. Hz. Lut
daha sonra Şam’ın kasabalarından olan Ürdün’e yerleşmiştir. Cenab-ı Al-
babasının gerçek adının Tarih b. Nahur olduğunu söyleyen
lah onu, Ölüdeniz (Lut Gölü) kıyısındaki Sodom/Sedom ve Gomore’ye
peygamber olarak göndermiştir. Bu sebeple “Lut kavmi” tabiri, Hz. Lut’un
16 Tekvin, 17/6. mensup olduğu kavmi değil onun aralarında yaşamaya karar verdiği ve
peygamber olarak görevlendirildiği Sodom sakinlerini ifade etmektedir.
17 Ebussuud b. Muhammed el-İmadi, İrşadü’l-Akli’s-Selim İla Mezaya’l- Kita-
bi’l-Kerim, Ebussuud Tefsiri, Ankara, 2021, s. 1/352. Hz. Lut’un aralarında ikamet ettiği Sodom halkı, inkârcı oldukları gibi
ahlaksızlık ve sapık ilişkiler içinde bulunuyorlardı. Onlar bu cinsî sapık-
18 Zeynü’d-din Ahmed b. Ahmed, Sahihi Buhari Muhtasarı Tecridi Sarih Ter-
lıklarını bazı hayvanlara bile rahmet okutturacak şekilde aleni ve topluca
cemesi ve Şerhi, çev. Kamil Miras, İstanbul, 2018, 7/85; Köksal, Peygambe-
yapmaya başlamışlardı. İşte Hz. Lut, bu kavmi ıslah etmekle görevlendiril-
reler Tarihi, s. 1/141.
mişti. Ancak yöre halkı onun nasihatlerini dinlememiş ve sapık ilişkilerine
19 Bu konudaki değerlendirmeler için bk. Ebü’l-Fida, İmadüddin İsmail b. Şi-
devam etmiştir. Yüce Allah onları helak etmek üzere insan şekline girmiş
habiddin Ömer İbn Kesir, Hadislerle Kur’an-ı Kerim Tefsiri, çev. Bekir Kar-
elçilerini göndermiştir. Bu elçiler önce Hz. İbrahim’in yanına gelmiş ve Hz.
lığa, Bedrettin Çetiner, İstanbul, 1983, s. 6/2707-2720; Havva, s. 6/437-
Lut kavmini helak etmek üzere görevlendirildiklerini ona haber vermiş-
441; Abdulvehhab en-Neccar, Kısasu’l-Enbiya, Beyrut, 1986, s. 106-109.
tir. Elçiler Hz. İbrahim’den ayrılarak Sodom’a gelmiş ve Hz. Lut’a misafir
20 İbn Kesir, Tefsir, 6/2708. olmuştur. Onların geldiğini öğrenen halk Hz. Lut’un evine doğru gelerek
21 İbn Kesir, Tefsir, s. 6/2714-2715. ahlaksız isteklerini iletmiştir. Gelen misafirlerin melek olduğunu henüz
