Page 225 - Hz_ibrahim

222 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 223

doğurduğu çocuğa İshak adını verdi.” 707 denilerek çocuğun kir el- Esam ‘dan şu değerlendirmeyi aktarmaktadır: “Ayakta
isim babasının Hz. İbrahim olduğuna işaret edilmektedir. bekleyen karısı rahatlayıp güldü, hemen ona İshak’ı, İshak’ın
ardından da Yakup’u müjdeledik. ‘Aman ya Rabbi! Ben bir yaşlı
Ayeti kerimelerden açık bir şekilde anlaşıldığı üzere Hz. İs-
kadın, şu ihtiyar kocam; bu hâlde ben çocuk mu doğuracağım?
mail Hz. İshak’tan büyüktür. Bu konuda bütün ehli kitap ve
714
Doğrusu bu şaşılacak bir şey!’ dedi.” Bu ayeti kerimeye göre
İslam âlimleri hemfikirdir. Fakat çocukların doğduğu zaman
ebeveynlerinin kaç yaşında olduğu hususunda ortak bir tarih İshak, İsmail’den büyüktür. Çünkü İbrahim’e çocuğu olacağı
tespiti mümkün değildir. Nitekim rivayetlere göre, ilk çocu- müjdelendiğinde, karısı kendisinin yaşlı ve kısır, kocasının da
ğuna seksen altı yaşında baba olan Hz. İbrahim, ikinci çocuğu ihtiyar olduğunu söylemişti. Şayet ilk çocuk İsmail, diğerinin
708
doğduğu zaman doksan dokuz yaşındadır. Hz. Sare’nin ise de ona yakın bir zamanda doğduğu düşünülecek olursa, bun-
çocuğunu doğurduğu zaman doksan yaşında olduğu söylen- ların arasında Hz. İbrahim’in kısır olduğundan haber verile-
709
mektedir. İbn Sa’d, bu konuda bütün bilinenlerin dışına çı- cek kadar uzun zaman geçmemiştir. Bu da göstermektedir ki
715
karak, Hz. İbrahim ilk oğlu Hz. İsmail’in doksan yaşında iken İshak, İsmail’den öncedir ve ondan büyüktür.”
doğduğunu ve onun doğumundan otuz sene sonra, yüz yir-
Maturîdî, tefsir yaparken her bilgiye kıymet verdiğini ve elde
710
mi yaşında iken de Hz. İshak’ın doğduğunu aktarmaktadır.
ettiği bilgileri objektif değerlendirdiğinin bir ürünü olarak
Ebussuud Efendi ise bu hususta hüküm cümleleri kurmak ye-
bunları kitabına aldığını belirtmektedir. Böyle bir iddia Hz.
rine yuvarlak rakamları kullanmayı tercin etmekte ve Hz. İb-
İbrahim ve Hz. Hacer’in evlenme gerekçesini izah etmekten
rahim’in Hz. İsmail doğduğu zaman doksan dokuzlu yaşlarda,
uzaktır. Zira Hz. Sare’nin, kendisi çocuk doğuramadığı için
Hz. İshak doğduğu zaman ise yüz on ikili yaşlarda olduğunu
kocası Hz. İbrahim’in çocuk edinmek amacıyla yanındaki kö-
711
nakletmektedir.
lesi Hz. Hacer ile evlendirdiği malumdur. Ayrıca Hz. İsmail ile
Tevrat’a göre Hz. İsmail, Hz. İbrahim seksen altı yaşında iken, Hz. İshak arasındaki süre tahminen en az on üç veya on dört
712
Hz. İshak ise yüz yaşında iken doğmuştur. Mehmed Vehbi yıl olarak belirtilmektedir ki bu insan ömrü için az olarak ni-
bazı tefsir kaynaklarından alıntılar yaparak Hz. İbrahim’in, telendirilecek bir süre değildir. Henüz o dönemlerde yaygın
Hz. İsmail’in doğduğu zaman doksan dokuz, Hz. İshak’ın doğ- olarak bilinmemekle beraber, geleneksel Yahudi aile hayatın-
713
duğu zaman yüz on iki yaşında olduğunu nakletmektedir. da kadının konumu dolayısıyla, bu olayda Hz. Sare esas ola-
Muhtemelen önceki malumat doğru olup her hâlükârda Hz. rak ele alınmış ve onun yaşadığı süreç bir bütün olarak değer-
İsmail, kardeşi Hz. İshak’tan onüç, Tevrat veya bazı rivayetle- lendirildiğinde bu müjde, heyecan duyguları doğrudan onun
re göre on dört yaş büyüktür. Buna rağmen Maturîdî, Ebu Be- şahsı ile ilgilendirilmiştir. Nitekim Kur’an-ı Kerim’de Hz. İs-
mail ile ilgili çok önemli ve övücü bilgiler verilmesine rağmen
707 Tekvin, 21/3.
sosyal konumundan olsa gerek onun annesi Hz. Hacer’den
708 İbn Kesir, Tefsir, s. 12/6812.
söz edilmemiştir. Kur’an-ı Kerim ayetlerinin konu hakkında-
709 Harman, “Sare”, TDV İslam Ansiklopedisi, Ankara, 219, s. EK-2/469.
710 İbn Sa’d, s. 1/48. ki izahatından Hz. Sare’ye İshak’ın doğacağının müjde olarak
711 Ebussuud, s. 5/108.
712 Tekvin, 16/16, 21/5. 714 Hud, 11/71-72.
713 bk. Mehmed Vehbi, s. 7/2714-2715. 715 Maturîdî, s. 14/164.