Page 229 - Hz_ibrahim

226 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 227

bundan önce Bekke adıyla bir yaşam merkezi olarak varlığı
MEKKE bilinmektedir. Mekke özellikle kuzey güney yönünde, önemli
729
ticaret yolları üzerinde bulunmaktadır.
Mekke, Hicaz bölgesindeki en kadim yerleşim merkezlerin-
Şibli, Kitab-ı Mukaddes’te : “Ey her şeye egemen Rab, Kral’ım
den birisidir. En eski tarihi kaynaklarda adı “Makaroba” ola-
ve Tanrı’m! Ne mutlu senin evinde oturanlara. Sürekli seni
rak geçen bu şehrin ne zaman ve kimler tarafından kuruldu-
överler! Ne mutlu gücünü senden alan insana! Aklı hep Siyon’u
722
ğu bilinmemektedir.
ziyaret etmekte. Baka Vadisi’nden geçerken, pınar başına çe-
730
Mekke’ye Bekke, Ümm-ü Rahm, Bâsse, Hâtıme, Karyey-i Ka- virirler orayı, ilk yağmurlar orayı berekete boğar.” cümlele-
dime, Kûsî, Ümmü’l-Kura, Beytü’l-Atik, Zü Tuva, Salah, Haram, rinde geçen “Baka” kelimesini “Bekke” olarak yorumlamakta,
Beledü’l-Emin gibi isimler de verilmekte olup Ezraki Kâbe ile
Mekke’nin bizzat kendisi şeklinde değerlendirmekte ve Hz.
karışık şekilde bunların sayılarının elliye ulaştığını zikrede-
Davud’un bulunduğu yerden uzakta bulunan bu kutsal top-
723
rek otuz kadarını esirinde belirtmektedir. raklara duyduğu özlemi ifade ettiğini söylemektedir. 731
Kur’an-ı Kerim’de adı “Bekke” veya “Mekke” olarak geçmekte- Mekke’nin yerleşim birimi olarak ortaya çıkmasında en
724
dir. Bekke, Mekke’nin isimlerinden birisidir. Zalim ve zor-
önemli unsur kuşkusuz Kâbe’dir. Mekke’de şehir hayatı Kâbe
baların orada boyun eğmesi, bükülmesi ve zelil olmaları için
ile başlamıştır. Hz. İbrahim ve ailesinin buraya gelmesinden
725
Bekke adı verilmiştir. Ancak şehir adının Mekke, bu şehir 732
önceki tarihi hakkında fazla bir bilgi bulunmamaktadır.
içinde Kâbe ile birlikte Mescid-i Haram’ın bulunduğu yerin
Mekke, Arap Yarımadası’nın Hicaz bölgesinde Kızıldeniz
726
adının da Bekke olduğunu söyleyenler de olmuştur. Fer-
sahilinin Cidde Limanı’na 60, Taif şehrine 90, kuzeyinde-
ra, insanların çokluğu nedeniyle oraya Bekke dendiğini be-
728
727
lirtmiştir. Bekke, Mekke’nin bir diğer telaffuz şekli olup ki Medine-i Münevvere’ye 420 km uzaklıkta bir yerde olup
deniz seviyesinden yaklaşık 300 m yükseklikte bir yerleşim
Müslümanların kıblesi olan Kâbe’nin onun merkezinde yer
merkezidir. Kur’an-ı Kerim’de Mekke (Feth, 48/24), el-Bele-
aldığı kutsal şehrin özel adıdır.
dü’l-Emin (Tin,95/3), Harem Âmin (Kasas, 28/57; Ankebut,
Mekke adı ilk defa Coğrafyacı Batlamyus’un II. asra ait eserin-
29/67), Ümmü’l-Kura (Şûra, 42/7) gibi isimlerle anılmakta-
de geçmektedir. Ona göre Macoraba adıyla isimlendirilen yer-
dır. 733
leşim merkezinin Mekke olması ihtimal dâhilinde olup şehrin
Mekke, kelime olarak “kemiğin içinde olanların emilmesi”
722 Mustafa Baş, Hicaz Yahudileri, İstanbul, 2019, s. 23. anlamına gelmektedir. Suyunun az olması, buraya gelenle-
723 Ebu’l-Velid Muhammed Ezraki, Ahbaru Mekke, Kâbe ve Mekke Tarihi, çev.
Y. Vehbi Yavuz, İstanbul, 1974, s. 25-26. 729 H. Lammens, “Mekke”, MEB İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1977, s. 7/630;
724 Razi, Tefsir, s. 6/486. Nebi Bozkurt, M Sabri Küçükaşçı. “Mekke”, TDV İslam Ansiklopedisi, Anka-
725 Razi, Tefsir, s. 6/486; Havva, s. 2/394,396. ra, 2003, s. 28/555-556.
726 Yazır s. 2/1148-1149; Havva, s. 2/396; Baş, s. 23. 730 Mezmurlar, 85/3-6.
727 Ebu Zekeriyya Yahya b. Ziyad el-Ferra, Meani’l-Kur’an, Beyrut, 1980, s. 731 Şibli, s. 1/113-114.
1/227; Ebussuud, s. 2/130. 732 Bozkurt, Küçükaşçı, s. 28/556.
728 Ebussuud, s. 2/129. 733 Kur’an Yolu, 1/635.