Page 210 - Hz_ibrahim
P. 210
208 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 209
rulanı yap demezdi. Hz. İbrahim de insanı kesmenin ve öldür- ber’imiz Hz. Muhammed’den bazı rivayetler delil gösterilerek
menin, hatta böyle bir şeye yeltenmenin bile haram olduğunu ilk kurban yerinin Mina değil Merve olduğu, hacıların çoğal-
bildiği hâlde rüyamda seni kurban ettiğimi gördüm diye ko- ması sebebiyle say yapanları rahatlatmak maksadıyla sonra-
nuşmazdı. Sonra oğlunun, babasına; Babacığım! Sana buyru- dan Mina’ya nakledildiği söylenmektedir. 660
lanı yap; inşallah beni sabredenlerden biri olarak bulacaksın
demesi, Allah tarafından bir şeyi yapmakla emredilen herke- İslam’ın en önemli şartlarından birisi olan hac ibadeti es-
sin, emredildiği fiili yapmasını Cenab-ı Hakk‘ın isteği anlamına nasında dinî bir vecibe olarak uygulanan “şeytan taşlama”
geldiğini işaret etmektedir. Çünkü oğlu, inşallah (Allah dilerse) işleminin Hz. İbrahim, eşi Hz. Hacer ve oğulları Hz. İsmail’in
kendisini sabredenlerden bulacağını söylemektedir. Hz. İbra- kurban kesimi işlemi öncesinde şeytan ile mücadelelerinin
661
him kesmekle emrolunduğuna göre, öbürü de kesilmeye dayan- hatırası olarak yapıldığı bilinmektedir.
657
makla ve sabırsızlık göstermemekle emrolunmuştur.” “Her ikisi de teslim olup, babası onu alnı üzerine yatırın-
662
ca…” ayeti kerimesinde işaret edildiği gibi Hz. İbrahim oğ-
Hz. İbrahim, peygamberlerin gördüğü rüyaların da vahiy çe-
lunu herhangi bir hayvanı keser gibi sağ tarafına değil yüzü-
şitlerinden olması dolayısıyla, gördüğü rüyayı ilahi bir emir
koyun yatırmıştır. Eğer ilahi emri gerçekleştirirken onu diğer
olarak değerlendirmiştir. Bu hükmü de bir dayatma şeklinde
kurbanlar gibi yanüstü yatırsaydı, her ikisi birbirinin gözüne
değil de olayın muhatabı oğlu ile istişare ederek gerçekleş-
bakacak ve belki de kesen kişi merhamet duygusunun tesi-
tirmek yoluna gitmiştir. Ayeti kerimede belirtildiği şekliyle
riyle acıyarak kesmekten, kesilen de canı yandığı için itaatten
oğlunun samimi duruşu ve teslimiyeti sonrasında Hz. İbra-
663
vazgeçecekti. Hz. İbrahim oğlunun bu yapıcı tavsiyelerin-
him, Hz. İsmail’in elinden tutup görevini yerine getireceği
den, Allah’ın emrini yerine getirme konusunda önemli kolay-
yere yani Mina bölgesine doğru ilerlemiştir. Bu sırada Hz.
664
Âdem’den itibaren insanın Allah katındaki manevi konumu- lıklar sağladığı için buruk da olsa memnun olmuştur. Riva-
nu kıskanan şeytan Hz. İbrahim, eşi ve oğlunu, kurban etme yete göre Hz. İbrahim, Hz. İsmail’i kesmekle emir olunmasına
fikrinden vazgeçirmeye ve onların bu imtihandan başarısız karşılık Yüce Allah tarafından onun elindeki bıçağa-ateşe
olmaları için, ikna etmeye çalışmıştır. Fakat Allah’ın yardımı, atıldığı zaman, yakmama emri gereği ateşin onu yakmadı-
onların feraseti ve samimiyeti sonucu şeytan bu emeline ula- ğı gibi- onu kesmeme emri verilmiş, bu yüzden bıçak bütün
665
şamamıştır. Allah’ın emrinin yerine getirilmesi konusunda ısrarlara ve zorlamaya rağmen onu kesmemiştir. Bundan
başta Hz. İbrahim, eşi Hz. Hacer ve Hz. İsmail bütünüyle tesli- sonrası Kur’an-ı Kerim’de şöyle haber verilmektedir:
658
miyet göstermiştir. “Ey İbrahim! Rüyayı gerçekleştirdin. Biz iyileri böyle mükâfat-
Tarihî rivayetler, tefsirler ve yaşayan kültür Hz. İbrahim’in landırırız. Bu, gerçekten, çok açık bir imtihandır, diye seslendik.
oğlunu Mina bölgesinde kurban etmek istediği şeklinde yo-
659
ğunlaşmaktadır. Kur’an-ı Kerim’in bazı ayetleri ve Peygam- 660 Şibli, s. 1/109.
661 Vani, s. 149-150.
657 Maturîdî, s. 12/ 194-195. 662 Saffat, 37/103.
658 Mehmed Vehbi, s. 12/4734; Hadislerle İslam, s. 6/45; Mahmud, s. 161- 663 Maturîdî, s. 12/195-196; İbn Kesir, Kısas, s. 142.
163. 664 Vani, s. 149.
659 Maide, 5/95; Hac, 22/33. 665 Mehmed Vehbi, s. 12/4735; Köksal, Peygamberler Tarihi, s. I/189.
