Page 99 - Hz_ibrahim

96 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 97

inanmadıkları zaman başlarına gelecek acıklı azaptan dolayı ona Müslüman olmayı vadetmiştir. O, bundan dolayı onun
üzüntü duymaları çok daha önemlidir. Hz. İbrahim hem bir bağışlanması için dua etmiştir. Görmez misin ki babasının
peygamber hem de bir insandır. O, aynı zamanda inanmayan cehennemlik olduğu kendi nezdinde açıklık kazanınca ondan
birisi olsa da Âzer’in oğludur. Hem insan hem de peygamber uzaklaşmıştır. İbrahim’in babasının bağışlanmasını istemesi,
olarak babası için üzüntü duyması ve onun dünyada iken onun bağışlanmasını gerektiren sebebi istemesidir. Bu sebep,
iman etmesini istemesi, öldükten sonra bağışlanması için yü- tevhit ve İslam’dır. Cenab-ı Hak onlara “Allah’tan bağışlan-
rekten dua etmesi gayet anlaşılabilir bir husustur. ma diliyoruz.” demelerini emretmiyor. O, babası ve kavminin
Müslüman olmalarını emrediyor ki onlar bağışlansınlar ve
Putperest olan Âzer, oğlunun bütün iyi niyet ve ısrarına rağ-
bağışlanmaya uygun kimselerden olsunlar. Zira kâfirin bağış-
men tevhit inancını benimsememiştir. Cenab-ı Allah, inan-
lanması için dua etmek helal değildir. Hikmet açısından da Al-
mayanlara uygulanacak genel bir hükmü beyan buyurarak: 266
“Akraba bile olsalar, cehennemin halkı oldukları belli olduk- lah’ın böyle bir kimseyi bağışlaması caiz değildir. O, babası
tan sonra (Allah’a) ortak koşanlar için mağfiret dilemek; ne için Allah’tan bağışlanma ve merhameti hak etmesini sağla-
peygamberin ne de inananların yapacağı bir iştir. İbrahim’in yacak vasıtayı (hidayeti) var etmesini istemiştir. Yoksa küfür
babasına dua etmesi, sadece ona yaptığı bir vaatten ötürü idi. üzere devam ettiği halde onun bağışlanmasını dilememiştir.
(Senin için Rabb’imden mağfiret dileyeceğim diye daha önce Babasının Yüce Allah’a düşmanlığı kendi nezdinde ortaya çı-
267
söz verdiği için ona dua etmişti). Fakat onun Allah düşmanı ol- kınca onun bağışlanmasını dilemekten kaçınmıştır.
duğu kendisine belli olunca ondan uzak durdu. Gerçekten İbra- Hz. İbrahim’in babasının ahiret ahvaliyle alakalı olarak Pey-
263
him, çok içli ve yumuşak huylu idi.” ayeti kerimesi gereğince gamberimiz Hz. Muhammed’den şöyle bir hadis nakledilmiş-
bütün duaları kabul olan Hz. İbrahim’in babasının affı hak- tir: “İbrahim, kıyamet gününde yüzü simsiyah toz toprak içinde
264
kında yaptığı dua kabul olmamıştır. Razi bu ilahi beyan ile olan babası Âzer ile karşılaşacak. Babasına: ‘Ben sana, bana
şöyle denilmek istendiğini ifade etmiştir: “Hz. İbrahim’in kad- dünyada asi olma!’ Demedim mi dediğinde babası ona: ‘İşte bu-
rinin ve kıymetinin son derece yüce ‘halim’ ve ‘evvah’ (ah vah gün sana asi olmayacağım.’ diye cevap verir. Bunun üzerine Hz.
eden) olmakla nitelenmiş olmasına rağmen, Yüce Allah onun İbrahim: ‘Ya Rab! Sen bana insanlar yeniden dirildikleri gün
kâfir olan babası için bağışlanması talebinde bulunmasını ya- beni rezil ve rüsva etmeyeceğini vadetmiştin. Şimdi Allah’ın
265 rahmetinden çok uzak olan babamın vaziyetinden daha çok ar
saklamıştır.” Nitekim bu uyarıları dikkate alan Hz. İbrahim,
sonradan babasının bağışlanması için dua etmekten vazgeç- ve hayâyı gerektiren hangi rüsvalık olabilir.’ diyecektir. Bunun
miştir. üzerine Yüce Allah: ‘Ey İbrahim! Ben cennetimi kâfirlere haram
Maturîdî, “İbrahim’in babasının bağışlanması için yaptığı dua kılmışımdır…” buyurur. 268
ise sırf ona verdiği bir sözden ötürüydü.” Dolayısıyla Hz. İb- Kur’an-ı Kerim’de Hz. İbrahim’in babasının inanç durumu
rahim o gün babasının bağışlanmasını dilemiştir. Babası da detay derecesinde açıklanmakta ve putperest kâfir olduğu

263 Tövbe, 9/113-114. 266 Maturîdî, s. 6/496.
264 Yazır, s. 4/2628-2629; Mahmud, s. 120-121; Kur’an Yolu, s. 4/158. 267 Maturîdî, s. 11/404, 16/239.
265 Razi, Tefsir, s. 12/205. 268 Sahihi Buhari Muhtasarı, s. 9/108.