Page 337 - Hz_ibrahim

334 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 335

olabilir mi? Nitekim Yüce Allah; “… Allah’a ortak koşma! Doğ- bulunamayacaklarını yukarıda belirtmiştik. Her ne kadar Ya-
rusu şirk büyük bir zulümdür.” 1107 buyurmaktadır. Ebu Aliye ve hudi ve Hıristiyanlara gönderilen peygamberler Hz. İbrahim

Katade bu ayeti kerimenin Yahudiler hakkında nazil olduğu- soyundan gelmiş olsalar bile onlar bu peygamberlere itaat
nu, onların Allah katından gelmeyen bir yol uydurduğunu ve etmemiş, hatta onlardan bazılarını öldürmüşlerdir. Nisa su-
tuttukları yolun Hz. İbrahim’in dinine aykırı olduğunu söyle- resi 4/48. ayeti kerimesini tefsir eden Hamdi Yazır, “Burada
mektedir. 1108 şirk, kayıtsız olduğundan mutlak surette kâfirlik demek olduğu
unutulmamalıdır.” 1110 ifadesini kullanmaktadır. Oysa Kur’an-ı
Yahudileri, Hıristiyanları ve Müslümanları “İbrahimi dinler”
Kerim’de inanç esasları ve dinî pratikleri bakımından Yahudi
çatısı altında, ortak değerlerin temsilcisi ve savunucusu gibi
ve Hıristiyanlar için hem müşrik hem de kâfir kavramı kulla-
görmek ve göstermek, Kur’an-ı Kerim ve din adına yaşayan
nılmaktadır.
değerler bağlamında doğru değildir. Bu değerlendirmeyi ya-
pabilmek için Hz. İbrahim’in Allah katındaki konumuna bak- Hz. İbrahim’in Allah tarafından denenmesinden ve imtihanı
mak, O’nun uyguladığı emir ve yasakları hatırlamak, onun kazanmasından sonra Cenab-ı Allah “Seni insanlara imam kı-
inanç, şirk, ahlak konularındaki tutum ve davranışlarını göz- lacağım.” buyurduğunda Hz. İbrahim, “Soyumdan da demiş.”
den geçirmek yararlı olacaktır. Böyle bir ortak sonuca vara- Allah (c.c.) da: “Zalimler ahdime eremez.” buyurmuştur. 1111 Bu
bilmek için günümüz Yahudi ve Hıristiyanlarını, onun temsil ayetten anlaşıldığına göre, Hz. İbrahim’den sonra Allah tara-
ettiği değerlerle karşılaştırmak zorunluluğu vardır. Ayrıca fından gönderilen Kur’an-ı Kerim’de isimleri zikredilen bir-
İslam’ı bütün değerleriyle terazinin bir kefesine, günümüz çok peygamber onun soyundan olup kitaplar da onların mu-
Yahudiliğini ve Hıristiyanlığını da terazinin diğer kefesine hatabı toplumlara indirilmiştir. İsrailoğullarının bütün pey-
koymak gerekmektedir. Kur’an-ı Kerim onlarca beyanıyla Hz. gamberleri, Hz. İsa dâhil hepsi onun soyundandır. Hz. İsa’nın
İbrahim’in müşrik olmadığını ifade ederken, doğrudan veya müjdelediği 1112 Hz. Muhammed ise, yine Hz. İbrahim’in oğlu
dolaylı olarak Yahudilerin ve Hıristiyanların bir kısmının Hz. İsmail’in soyundan gelmiş olup onun soyundan başka
veya tamamının müşrik olduklarını veya bir şekilde şirke bu- bir peygamber gelmemiştir. 1113 Ancak ayetin içinde Hz. İb-
laştıklarını vurgulamaktadır. Burada esas olan Hz. İbrahim’in rahim’in soyundan zalimlerin de geleceği ve bu ahdin onları
biyolojik varlığının Hz. İsmail ve Hz. İshak kanalıyla Müslü- kapsamadığı, bu yüzden imam/önder olamayacağı vurgulan-
manları ve diğer Ehl-i Kitap din mensuplarını bir araya getir- mış, şirke bulaştıkları ve müşriklerin imam olamayacağı için
mek değildir. Hz. Nuh’un biyolojik bağı olan oğlunu, inanç ola- insanların onların peşine takılmamaları hatırlatılmıştır. 1114
rak babasıyla aynı değerleri paylaşmadığı için, Allah’ın aza- Yahudi ve Hıristiyanların inanç durumları ile alakalı olarak
bından koruyamadığı ayeti kerimeler ışığında Hz. Nuh isimli Tövbe suresinde şu bilgiler verilmektedir: “Yahudiler, Üze-
eserimizde anlatmıştık. 1109 Benzer şekilde her duası kabul yir Allah’ın oğludur, dediler. Hıristiyanlar da, Mesih (İsa as)
olan Hz. İbrahim’in, müşrik babası için dua etmekten alıkon-
duğu ve inanç ortak paydası olmayanların böyle bir duada 1110 Yazır, s. 2/1365.
1111 Bakara, 2/124.
1107 Lokman, 31/13. 1112 Saf, 61/6.
1108 İbn Kesir, Tefsir, s. 2/574. 1113 Havva, s. 11/110.
1109 bk. Mustafa Erdem, Hazreti Nuh, Ankara, 2022, s. 208-217. 1114 İbn Kesir, s. 2/533-534.