Page 250 - Hz_ibrahim
P. 250
248 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 249
804
tir.” hadisinde belirtildiği şekliyle ona hiçbir zalimin galebe ayeti kerimesi ile yukarıda mealini arz ettiğimiz Bakara sure-
edemediği şeklinde yorumlanmıştır. 805 si 2/127. ayeti kerimesi, gayet açık bir şekilde Kâbe’nin daha
“Bir zamanlar İbrahim, İsmail ile beraber Beytullah’ın temel- önce var olduğuna işaret etmektedir. En azından onların bu-
806 raya yerleşmeleri oranın mübarek bir yer olduğunu göster-
lerini yükseltiyor…” ifadesinden hareket eden müfessir-
mektedir. 810
ler daha önceden Kâbe’nin yerinde bir yapı bulunduğunu,
zamanla yıkılan bu yapının Nuh Tufanı esnasında üzerinin İbrahim suresinde geçen ayeti kerime, Kâbe’nin yapılış tari-
kumlarla örtüldüğünü, Hz. İbrahim’in bu eski temelleri açığa hi ile ilgili olarak kısmî bir bilgi vermektedir: “Ey Rabbimiz!
çıkararak bunun üzerine Kâbe’yi yaptığını belirtirler. Fahrud- Ey Sahibimiz! Namazı dosdoğru kılmaları için ben, neslimden
bir kısmını senin Beyt-i Harem’in (Kâbe’nin) yanında, ziraat
din er-Razi de bu husustaki hadisleri esas alan tarihçilerin,
bu ayeti kerimeyi delil göstererek Kâbe’nin Hz. İbrahim’den yapılmayan bir vadiye yerleştirdim. Artık sen de insanlardan
bir kısmının gönüllerini onlara meyledici kıl ve meyvelerden
önce varlığı kanaatinde olduğunu söylemektedir. Burada ge-
811
çen ifadeden hareketle temellerin önceden çeşitli sebeplerle bunlara rızık ver! Umulur ki bu nimetlere şükrederler.” bu-
yıkılmış vaziyette var olduğunu ve Hz. İbrahim’in o temelleri yurulmaktadır. Burada Hz. İbrahim’in eşi ve oğlu Hz. İsmail’i
yükselterek onu tamir ettiğini belirtmektedir. Fakat o, “ve “Beyt-i Harem’in (Kâbe’nin) yanında” yerleştirdiği şeklindeki
807
iz bevve’na…” ibaresini “Beytullah’ın yerini, İbrahim için merci açıklama, bu bölgenin önceden bilindiği ve orada Kâbe’nin
yani orayı imar etmek ve orada ibadet yapmak için bir mekân varlığı bilgisine sahip olunduğu gerçeğini hatırlatmaktadır.
808
kıldığımızı hatırla.” şeklinde yorumlamaktadır. Ancak bu Fakat bu bölgenin ziraat yapılmayan bir yer olarak insan ya-
konudaki rivayetlerin İsrailiyat kaynaklı olduğu varsayımıyla şamı için pek de uygun olmadığı şeklindeki niteleme, oranın
ihtiyatlı yaklaşılması gerektiğine inananlar, Kâbe’nin Hz. İb- metruk bir mekân olduğu kanısını akla getirmektedir.
809
rahim ve oğlu tarafından yapıldığını iddia etmektedir. İbn Kesir “Bir zamanlar Rabbi İbrahim’i birtakım kelimelerle
sınamış, onları tam olarak yerine getirince: Ben seni insanlara
Kur’an-ı Kerim dışındaki bilgilere ihtiyatla yaklaşmak ve
önder yapacağım, demişti…” ayetinden hareketle: “Bu ifade
812
bunların büyük bir kısmının İsrailiyat kaynaklı olabileceği
Kâbe’nin temellerinin İbrahim Peygamber’den önce yapıldığını
ihtimalini gözden uzak tutmamak doğru bir yaklaşım tarzı
gösterir. Buna göre İbrahim’e bu temeller gösterilmiş ve hazır-
olmakla birlikte, Kâbe’nin yapımına ışık tutacak Kur’an-ı Ke-
rim ayetlerini de göz ardı etmemek gerekir. Nitekim Hz. İb- lanmıştır.” demektedir. Nitekim o, Said b. Cübeyir kanalıyla
İbn Abbas’tan naklettiği bir haberde “Hani İbrahim Kâbe’nin
rahim’in eşi Hz. Hacer ve oğlu Hz. İsmail’i ilk defa Mekke’ye
temellerini İsmail ile birlikte yükseltiyordu.” ayetindeki “te-
813
bıraktığı zaman ve şartları ifade eden İbrahim suresi 14/37.
mellerin” daha önceki temeller olduğunu belirtmiştir. 814
804 Tirmizi, Tefsiru Sureti Hac, 22/3.
805 Yazır, s. 5/3400-3401. 810 Ebussuud, s. 5/106.
806 Bakara, 2/127. 811 İbrahim, 14/37.
807 Razi, Tefsir, s. 3/455. 812 Bakara, 2/124.
808 Razi, Tefsir, s. 16/297. 813 Bakara, 2/127.
809 Kur’an Yolu, s. 1/211. 814 İbn Kesir, Tefsir, s. 2/559.
