Page 244 - Hz_ibrahim

242 Prof. Dr. Mustafa ERDEM
duğu bilgisi kendisine Allah tarafından bildirilmiştir. Ancak
aradan geçen uzun yıllar içerisinde başta Nuh Tufanı olmak
üzere çeşitli sebeplerle muhtemelen Kâbe yıkılmış, şehir sa-
kinleri dağılmış ve bölge metruk bir hâl almıştır. Ayette geçen
“İbrahim ve İsmail Beytullah’ın temellerini yükseltiyor.” ibare-
sinden onların bir tür arkeolojik kazı yaptıkları ve Hz. Âdem
tarafından atılan orijinal temelleri bulduktan sonra Kâbe’yi
yeniden o temeller üzerine inşa ettikleri tahmin edilmekte-
777
dir.
Birbirine hasret baba ve oğul karşılaşmasında yaşananlardan
sonra Hz. İbrahim oğluna Kâbe’nin inşası ile ilgili önemli bir
görev üstlenmesini ve kendisine yardım etmesini istemiştir.
Oğlundan gerekli destek cevabını alan Hz. İbrahim oğlu Hz.
İsmail ile birlikte “…Ey Rabb’imiz! Bizden bunu kabul buyur;
778
şüphesiz sen işitensin, bilensin.” duasını yaparak kendile-
779
rine işaret edilen yerde temelleri kazmaya başlamıştır.
Kâbe’nin Hz. İbrahim tarafından yapıldığını iddia edenler,
genellikle ayeti kerimede geçen “İbrahim’in makamı vardır.”
ifadesi üzerinden yorum yapmakta, onun Hz. İbrahim ve oğlu
tarafından inşa edildiği ve bu durumun Yüce Allah tarafından
Müslümanlara bildirilmek üzere Kur’an-ı Kerim’de yer aldığı-
nı düşünmektedir.
Kur’an-ı Kerim’de geçen “beytiye” (evim) diye anılan yer Hz.
İbrahim ve oğlu Hz. İsmail’in Hz. Âdem’den kalma olduğu ileri
sürülen temeller üzerine yaptığı Kâbe’dir. Bu ifadeden dolayı
bütün Müslümanlar Kâbe’yi “Beytullah” (Allah’ın evi) diye ad-
landırırlar. 780
777 Ebussuud, s. 6/106; Köksal, Peygamberler Tarihi, s. I/200-201.
778 Bakara, 2/127.
779 Ezraki, s. 49-51.
780 Kur’an Yolu, s. 1/209.
Hz. İBRAHİM 243
Kur’an-ı Kerim ayetlerinden anlaşıldığına göre Cenab-ı Allah
781
Hz. İbrahim’e önce Kâbe’nin yerini göstermiş, Hz. İbrahim,
782
eşi Hz. Hacer ve oğlu Hz. İsmail’i onun yanına bırakmış son-
ra da oğlu Hz. İsmail ile birlikte eski temeller üzerine Kâbe’nin
783
inşasını tamamlamıştır. Her ne kadar kim tarafından ve ne
zaman yapıldığı konusunda Kur’an’ı-Kerim’de bilgi verilme-
miş olsa da bu ayeti kerimeler Kâbe’nin Hz. İbrahim’den önce
de var olduğunu göstermektedir. Bu konuda en önemli bilgi
Hz. Hacer ve oğlu Hz. İsmail’in Mekke’ye bırakıldıklarında bu-
ranın diğer yerlerden farkı bir kutsiyete sahip olduğu bildiril-
diği hâlde orada Kâbe adında yapılı bir mabedin bulunmamış
olmasıdır. Ayrıca Kur’an-ı Kerim’de Hz. İbrahim ve oğlunun
Kâbe inşasıyla ilgili bilgi verilirken temellerden söz edilmesi,
onların kendilerine gösterilen yerde buldukları eski temeller
üzerine Kâbe’yi yaptıklarının bir başka delili olması gerekir.
“Şüphesiz, âlemlere bereket ve hidayet kaynağı olarak insanlar
784
için kurulan ilk ev (mabet) Mekke’deki Kâbe’dir.” ayeti keri-
mesi, insan din ilişkileri bağlamında ele alındığında, Kâbe’nin
ilk yapıldığı tarihi Hz. Âdem’e kadar geri götürülebilmekte-
dir. Bütün bunların yanında Hz. İbrahim’in eşi Hz. Hacer ve
oğlunu dünyanın başka bir yerine değil de Filistin/Şam böl-
gesinden kilometrelerce uzak mesafede insan hayatı için pek
de uygun olmayan bir coğrafyaya getirmesinin bir hikmeti
olması gerekir ki bu da Kâbe’nin kalıntılarının orada bulun-
masından başka bir şey değildir.
e- Kâbe ve Hz. İbrahim
Kâbe adı anıldığı zaman Hz. İbrahim akla gelmektedir. Bu-
nunla birlikte Kâbe ile ilgili rivayetlerden oranın Hz. İbra-
781 Hac, 22/26.
782 İbrahim, 14/37.
783 Bakara, 2/127.
784 Âli İmran, 3/96.