Page 149 - Hz_ibrahim

146 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 147

de yaşadığı toplumdan yani Nemrud’un ülkesinden ayrılır.
İslam kaynaklarında Hz. İbrahim’in hicretiyle ilgili olarak Hz. İBRAHİM’İN MISIR YOLCULUĞU VE FİLİSTİN HAYATI
nakledilenlerden anlaşıldığı üzere, Babil topraklarından Şam
topraklarına geçer. 466 O, önce Harran’a gelip bir süre orada Hz. İbrahim’in hicret yolculuğu Şam, Filistin ve Kudüs üçge-
ninde devam etmiştir. Bu bölgelerin öncelik sırası ve oralar-
kalır, ardından o dönemde geçmiş peygamberlerin yaşadığı,
ilahi vahyin yeryüzüne indiği, çeşitli doğal güzellik ve nimet- da kalma süreleri hakkında nakledilen bilgiler, dolaylı olarak
birbirini destekler mahiyettedir. Kur’an-ı Kerim’de açık bir
lerin bulunduğu için mübarek olarak bilinen Şam ve Ürdün
467
taraflarına gider. Orada Allah’ın dilediği kadar kalır. Hz. İb- bilgi bulunmamasına karşılık pek çok tarih ve tefsir kaynakla-
rahim bu coğrafyada karşılaştığı kuraklığın zararından koru- rında onun Mısır’a gittiğinden söz edilmektedir. Dinler tarihi
kaynaklarına bakıldığında Hz. İbrahim, Hz. Yusuf, Hz. Yakup,
nabilmek için oradan da ayrılarak yanındakilerle beraber Mı-
468
sır’a göç eder. Onun Harran bölgesinden ayrıldıktan sonra Hz. Musa ve Hz. İsa gibi peygamberlerin Mısır hayatından söz
edilmektedir. Bu anlatım ve etkileşimde elbette Mısır’ın o dö-
nerede ne kadar kaldığı tam olarak bilinmemektedir. Hemen
nemdeki, sosyal, siyasal, kültürel, coğrafi, ekonomik imkânla-
hemen bütün rivayetler Hz. İbrahim’in önce Şam’a yerleştiği
rının ve gücünün tesiri vardır. Zira rivayetlere bakılırsa bütün
konusunda birleşmektedir. O, orada belli bir düzen kurmuş,
peygamberlerin sığınma ve oradaki nimetlerden yararlanma
çevresinde kendine inananlar ve bağlıları çoğalmıştır. Bu ara-
amacıyla buraya geldikleri görülmektedir. Bu çerçevede Hz.
da bazı maddi kazanımlar elde etmiş, namaz, oruç, zekât gibi
İbrahim’in Mısır’a hangi amaçla ve hayatının hangi bölümün-
dinî uygulamaların toplum hayatına girmesine vesile olmuş-
de gittiği konusunda bir açıklık ve netlik bulunmamaktadır.
469
tur.
Ancak bazı kaynaklarda onun yaşadığı bölgede kuraklık mey-
Onun Kenan topraklarına göçü, yazılı ve sözlü Yahudi rivayet-
dana gelmesi dolayısıyla, karşılaştıkları zorlukları aşmak için
lerine ve İslam tarihlerine göre güneye doğru tedricen ger- 472
Mısır’a gitmesi ihtimalinden söz edilmektedir.
çekleşmiştir. O Mısır’a gitmeden önce Filistin’de tevhit inan-
cını tebliğ amacıyla birçok yerde dolaşmıştır. 470 Hıristiyan İslam tefsir ve tarih kitaplarında, İsrailî kaynaklarda Hz. İbra-
him’in Mısır seyahatine geniş yer verilmektedir. İslami litera-
kaynaklarında, bu sırada Hz. İbrahim’in 75 yaşında olduğu
471
söylenmektedir. türdeki bilgilerin büyük bir kısmının İsrailiyyattan beslenmiş
olması kuvvetle muhtemeldir. Ancak verilen bilgilerde fira-
vun yerine kral veya ceberut gibi sıfatların kullanılmış olma-
sı, bu olayın Mısır’da yaşandığı ile ilgili bazı kuşkuları berabe-
rinde getirmektedir. Ancak firavunun hem kral hem de zalim
466 İbn Kesir, Tefsir, s. 11/6278. bir kişiliğe sahip olması dolayısıyla bu sıfatların ona verilmiş
467 İbn Sa’d, s. 1/46; İbn Kesir, Tefsir, s. 2/531; Mehmed Vehbi, s. 9/3453;
olması da ihtimal dâhilindedir.
Mahmud, s. 144-145.
468 İbn Sa’d, s. 1/46; Mahmud, s. 145.
469 Şihava, s. 2/145.
470 Kuzgun, Hz. İbrahim, s. 67-69. 472 Ahmed Davudoğlu, Sahih-i Müslim Tercemesi ve Şerhi, İstanbul, 1983, s.
471 F.B.Mayir, Hayatı İbrahim, Kahire, Tarihsiz, s. 33. 10/6117.