Page 145 - Hz_ibrahim

142 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 143

de kısmen tutarlı görünmekle birlikte tarihî akış içinde yer Rivayete göre; Hz. İbrahim’in yaşadığı bölgedeki yıldızlara
isimlerindeki değişiklik ve şehirlerin mahiyet farklılıkları bu tapınma kültü, onların hicret ettiği yerlerde bölge kültürüne
alanda çalışanların işlerini zorlaştırmaktadır. Said Havva, Hz. paralel olarak yaşamaktadır. Nitekim bölge halkı Kuzey Kut-
İbrahim’in Kufe’nin Sevad bölgesi olan Kusa’dan ayrıldığını bu’na yönelerek yedi yıldıza ibadet etmektedir. Bundan dola-
450
söylemektedir. Kaynaklarda şöyle bir sıralama yapılmak- yı Dımeşk’in eski yedi kapısında yıldız heykelleri bulunmak-
tadır: O, Babil’den ayrıldıktan sonra önce Keldanilerin Fı- tadır. Bunlar için bayram yapmakta ve kurban kesmektedir. 456
rat’ın batı kıyısındaki Ur şehrine oradan da Harran’a gitmiş,
457
Kur’an-ı Kerim’de Mekke’den ve Mescid-i Aksa’nın çevre-
451
babası Âzer burada iki yüz beş yaşında ölmüştür. Bu ifade-
458
sinden özel olarak söz edilmektedir. Mekke’deki mübarek-
den babasının da Hz. İbrahim ile birlikte yaşadıkları yerden
lik konusu büyük ölçüde Kâbe ile temsil edilirken, Mescid-i
ayrıldığı anlaşılmaktadır. Hz. İbrahim ve yanındakiler kısa bir
Aksa’nın çevresi mübarek olarak nitelenmektedir. Buradaki
süre orada kaldıktan sonra Hz. Sare’nin babasının kendileri-
bereketlenme fiziki ve tabii şartlarla bütünleştiği kadar bazı
ne verdiği yüklü servetle oradan ayrılmıştır. Hz. İbrahim ve
peygamberlerin orada bulunmaları sebebiyle manevi bir ma-
yol arkadaşları Cenab-ı Allah’ın emri ve yardımıyla Şam di-
459
hiyet de kazanmıştır. Bu bilgiler, Hz. İbrahim ve yol arka-
452
yarına, Batı Filistin bölgesine doğru yola çıkmışlar ve daha
daşlarının Şam bölgesinde mübarek olarak nitelenen Filistin
güneye gitmek üzere belli bir süre Ken’anlıların yurduna yer-
civarına hicret etmiş olabileceğini akla getirmektedir.
453
leşmişlerdir.
Cenab-ı Allah, “Biz, onu ve Lut’u kurtararak, içinde cümle âle- Bilim insanları, ayetin zahirî manasından hareketle, yukarıda
454 kısmen işaret edildiği üzere, buranın yaşam şartlarına uygun-
me bereketler verdiğimiz ülkeye ulaştırdık.” ayeti kerime-
luğu açısından sulu, mümbit bir yer veya peygamberler diyarı
sinde ifade buyrulduğu gibi Hz. İbrahim’i kavminin elinden
olması hasebiyle Hz. İbrahim’in hicret ettiği yerin Şam/Filis-
kurtarır. Tefsirlerde bereketli kılınan yerin Filistin, Suriye
460
tin olabileceği ihtimali üzerinde dururlar. Ayeti kerimede
veya Mekke olduğuna dair farklı görüşler açıklanmakla bir-
461
“barekna fîha li’l-âlemin” (âlemlere bereketli kılınan yer)
likte burasının Suriye/Şam bölgesinde yer alan Filistin olma-
ibaresi buranın Kudüs olma ihtimalini güçlendirmektedir.
sı kuvvetle muhtemeldir. Nitekim Hz. İbrahim ile ilgili olarak
Zira Peygamber’imiz Hz. Muhammed’in “İsra-Miraç” mucize-
kaynaklarda nakledilen bilgiler de bu görüşü desteklemek-
sinin gerçekleştiği belirtilen İsra suresinin birinci ayetinde
tedir. Filistin’in kutlu ve bereketli olması buraya çok sayıda
“…kulunu Mescid-i Haram’dan, çevresini mübarek kıldığımız
peygamberin gönderilmiş olması, akarsularının ve zirai im-
Mescid-i Aksa’ya götüren Allah…” cümlesinde benzer şekilde,
455
kânlarının bol olması şeklinde açıklanmıştır.
“bareknâ havlehü” (çevresini mübarek kıldığımız yer) ibaresi
450 Havva, s. 11/109.
456 İbn Kesir, Kısas, s. 1/118; 1/130.
451 Köksal, Peygamberler Tarihi, s. 1/161.
452 Razi, Tefsir, s. 18/622. 457 Âl-i İmran, 3/96.
453 Neccar, s. 123; Kutub, s. 8/234; Köksal, Peygamberler Tarihi, s. 1/161; 458 İsra, 17/1.
Havva, s. 11/109. 459 Maturîdî, s. 8/250; Razi, Tefsir, s. 14/389.
454 Enbiya, 21/71. 460 Maturîdî, s. 9/393; İbn Kesir, Kısas, s. 1/130.
455 İbn Kuteybe, s. 32; Kur’an Yolu, s. 3/687-688. 461 Enbiya, 21/71.