Page 89 - Hz_ibrahim

86 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 87

3. Şeytana tapma. Çünkü şeytan Rahman’a çok asi ol- şeytan örneğini vermiştir. “Babacığım! Şeytana kulluk etme!
muştur. Burada şeytanın isyankâr oluşu, babasının Çünkü şeytan, çok merhametli olan Allah’a asi oldu.” diyerek
da onun yolundan giderek putlara tapmak suretiyle insanları Allah’ı bırakıp putlara taptıran ve aldatanın şeytan
şirke battığı ve dolayısıyla Allah’a isyan ettiği vurgu- olduğunu, puta tapanların aslında onlara değil şeytana tap-
lanmaktadır. tıklarını, şeytanın ise Allah’a isyan ettiğini, onun yolundan
gidenlerin ve ona uyanların Allah’ın azabına uğrayacağını
4. Rahman’dan sana bir azap gelip çatar da şeytana dost
anlatmıştır. Böylece babasının gittiği yolun şeytanın yolu ol-
olmuş olursun diye gerçekten korkuyorum. Hz. İbra-
duğunu, kendisinin onu dalaletten kurtararak hidayete, Rah-
him bilinenden bilinmeyene doğru gitme yöntemini
231
man’ın yoluna çekmek istediğini belirtmiştir. O, putların
kullanarak geçmişte Allah’a isyan ettiği için şeytanın
ne olduğunu gayet iyi bildiği hâlde, olgunluğa erişmiş bir kişi
başına gelenleri bildiğinden, babasının başına da bu
olarak onları aşağılamak amacıyla yukarıdaki soruyu müba-
felaketlerin gelmesinin kaçınılmaz olduğunu hatırlat-
232
mıştır. 226 lağalı ve güya bilmiyormuş gibi sormuştur.
Hz. İbrahim yumuşak ve temiz huylu, müsamahakâr, beğe-
Hz. İbrahim, insanın kulluk etmesinin yaratılıştan gelen bir
duygu olduğunu bildiği için “Babasına ve halkına, ‘siz neye nilen, sevimli ve halim bir insan olmasına rağmen inanç ve
227 putlara tapınma konusunda görev sorumluluk ve bilinciy-
tapıyorsunuz…?” diyerek bu duyguyu nasıl tatmin ettikle-
228
rini sorarken bu selim kalbin onda izleri görülmüştür. O, le hareket eder. Zira bu sorumluluk baba oğul ilişkilerinden
çok daha öte ve üstün olup, müsamaha ve hilim, duygularının
merakını gidermek, onlar hakkındaki düşüncelerini daha da
netleştirmek için farklı bir yöntem kullanarak “Şu kendilerine üzerindedir. Çünkü o sadece aile bireyleri için değil muhatap
233
229
tapmakta olduğunuz heykeller de ne oluyor?” diyerek hem olduğu bütün insanlar için peygamberdir.
onları uyarmış hem de taptıklarını aşağılamıştır. Burada dik- Babası ve kavminin nelere taptıklarını bildiği hâlde Hz. İbra-
kati çeken bir başka husus da Hz. İbrahim onların putlarla him onların nelere taptıklarını sorduğunda; “Putlara tapıyo-
ilişkisini, onları tanrı gibi görüp tapındıklarını bildiği hâlde ruz ve onlara tapmaya devam edeceğiz, diye cevap verdiler.”
234
bilmiyor görünerek, onların konuya nasıl baktıklarını veya Halbuki normal şartlarda akıl ve ruh sahibi bir insanın her
putlarla ilişkilerini nasıl izah ettiklerini öğrenmek veya bu biri yaratık olan gökteki yıldızlara ve yeryüzünde onları tem-
durumu kendilerine itiraf ettirmek istemiştir. 230 silen dikilen putlara tapınması, onlara tanrılık isnat etmesi,

Hz. İbrahim babasının sergilediği tutumun ve gittiği yolun kendisini onlardan daha aşağı düzeyde görmesi insanlığın
yanlış olduğunu ona hatırlatmak için ilk insan ve ilk pey- onur ve şerefini ayaklar altına almaktır. Aldığı bu cevap kar-
gamber Hz. Âdem’den beri insanların düşmanı olarak bilinen şısında hayrete düşen Hz. İbrahim, insanın akıllı bir varlık ol-
duğunu, akılla fıtrat arasında uyum bulunduğunu, dolayısıyla
226 Razi, Tefsir, s. 15/356-360. Ayrıca bk. Havva, s. 8/468-469.
227 Saffat, 37/85. 231 Kutub, s. 9/516.
228 Razi, Tefsir, s. 18/615. 232 Vani, s. 116.
229 Enbiya, 21/52. 233 Kutub, s. 5/305.
230 Ebussuud, s. 6/44. 234 Şuara, 26/71.