Page 187 - Microsoft Word - orjinal

Dr. MUSTAFA BAŞ 187

Türk Tarihi Üzerine (2)
Eski Türk Dini İnanışları

“K endilerine apaçık anlatabilsin diye, her peygamberi kendi

milletinin diliyle gönderdik. Allah dilediğini saptırır ve dile-
diğini de doğru yola eriştirir; güçlü olan, Hakim olan O’dur.” (İbrahim
Suresi, 4)
Türk Milleti, tarih yapan bir millet olduğundan, tarihi yazmaya za-
man bulamamıştır. Tarihi genelde başkaları tarafından kaleme alınmıştır.
Bu sebeple ilk dönem Türk tarihi ile ilgili bilgileri genelde Çin
Vakanünisleri olarak bilinen İmparatorların günlüklerinden, daha sonraki
dönemlerdeki tarihi bilgileri de Çinliler gibi karşılaştığımız veya savaştı-
ğımız milletlerin tarihi kayıtlarından öğrenmekteyiz. Türk Milletini iyi
tanıyamayan, temeli olmayan dini inanışları ile Türk dini anlayışını an-
lamaya çalışan insanların yazdıkları bilgilerle, yıllarca Türklerin Politeist
(çok tanrılı) bir dini anlayışa sahip oldukları söylenegelmiştir.
Hiçbir din, din adamlarının ismi ile anılmadığı halde, eski Türklerde
dini kimliği olan Kam, Baskı, Oyun veya Toyun, Şaman gibi isimlerden
sadece Şaman ismi seçilerek, din, bu kimlikle isimlendirilmiştir. Batılı
araştırmacıların yaptığı bu isimlendirme, son dönemlerde Türk Tarihi ve
dini üzerine araştırma yapmış tarihçilerimiz tarafından reddedilmiştir.
Şamanizm tabirini bilimsel anlamda kullananlardan Prof. Dr. Abdulkadir
İnan’ın son dönemlerinde bu tabirden ve Eski Türk Dini anlayışları ile
ilgili kanaatlerinden geri döndüğünü Prof. Dr. Hikmet Tanyu’dan hocala-
rımız nakletmişti. Abdulkadir İnan’ın Şamanizm anlayışı incelendiğinde,
Rus Araştırmacı W. Radloff’un tespitleri ile aynı olduğu görülecektir.
Oysa Türk Tarihi üzerine ciddi araştırmaları bulunan L. Rassonyi,
Barthold gibi batılı, Osman Turan, Bahattin Öğel, İbrahim Kafesoğlu,
Hikmet Tanyu, Fuat Köprülü gibi Türk araştırmacılar Eski Türk Dini ina-
nışlarının Şamanizm olarak isimlendirilemeyeceğini söylemektedirler. Bu
araştırmacılar, Eski Türklerde dini anlayışın tek tanrı inancı olduğunu da