Page 132 - Microsoft Word - orjinal

132 GÖNÜL SOHBETLERİ

halka yerinde sıkışır kalır. Onu genişletmek ister, fakat genişletemez,
yani demir zırh onu sıkıştırır da, bir şey vermez.” Bu hadiste, cömertliğin
insan için koruyucu, cimriliğinde, insanı sıkıcı ve daraltıcı bir zırh olduğu
vurgulanmaktadır. Bu sebeple Peygamberimiz (sas) devamlı olarak;
“Allahım; tembellikten, korkaklıktan, ihtiyarlığın verdiği düşkünlük ve
cimrilikten Sana sığınırım “ diyerek dua etmektedir.
İmam-ı Gazali, cimriliğin mal sevgisinden doğduğunu ve malı
sevmenin de belli başlı iki sebebi bulunduğunu belirtmektedir. Bunları;
insanın ancak mal ve servet ile ulaşabilecek olduğu bedensel arzu ve
istekleri ve bizzat mal ve servete karşı olan aşırı hırs ve düşkünlük olarak
belirtmektedir. Eğer insan, bu dünyada biriktirdiği malın ve servetin, iyi
bir şekilde kullanılmadığı zaman kendisine faydası olmayacağının
farkında olsaydı, dünya malına bu derecede tutkun olur muydu? Bu
sorunun cevabı tabii olarak “hayır” olacaktır. Ancak, içinde bulunduğu
durum ve nefsani arzuları, onu yönlendirip ona, kendini ve Yaratanını
unutturarak, dünyanın parlak ve aldatıcı ışıkları arasında sürükleyip
götürmektedir. Cimriliği ortaya çıkaran en önemli etkenlerden biri de
malın biteceği ve fakirleşileceği endişesidir. Bu, aslında bir psikolojik
hastalık ve şeytanın vesvesesinden başka birşey değildir. Allah, Bakara
Suresi 286. ayette “ Şeytan sizi fakir olacaksınız diye korkutur. Size
kötülüğü emreder.Allah ise lütfundan bir ma’rifet ve zenginlik va’d
eder.Allah; kudreti geniş olan, herşeyi hakkı ile bilendir.” buyurarak bu
vesvesenin şeytanın bir kötülüğü olduğunu belirtmektedir.
Cimrilik nasıl kötü bir özellik olarak hoş görülmemiş ve yerilmişse,
lüzumsuz ve savurganca bir cömertlik de, kötü bir özellik olarak
yerilmiştir. Cömertce dahi olsa sırf desinler diye gereksiz ve savurganca
dağıtmak israftır. İsraf ise İslamın yasaklamış olduğu kötü huylardan
biridir. Orta yola sarılarak, tutumlu olmak gerektiğ gibi harcamak ve
dağıtmak normal insani davranıştır.
Bu açıklamalar ışığında yukarıda manasını verdiğimiz ayet şu
esasları ortaya koymaktadır: Dünya malına aşırı bağlanaran cimrilikte
bulunmamak, savurgan bir şekilde cömertlikte bulunup da sıkıntıya
düşmemek.