Page 31 - hz_musa

30 Prof. Dr. Mustafa ERDEM

yüksek Rabbi’nizim” demiş, onların putlara tapmasını yasakla-
mış, kendisine tapmalarını istemiş ve benzer şekilde İsrailo-
ğullarına da emretmiş, “Eğer bana taparsanız azat olursunuz,
aksi takdirde en ağır işkencelere uğratılırsınız” diyerek onları
tehdit etmiştir. İbn Hazm, “Ve dediler ki: ‘Şimdi tutup bizden
52
hiçbir farkı olamayan şu iki adama mı inanacağız? Kaldı ki,
53
mensup oldukları kavim de bizim kölelerimiz.” ayetini delil
göstererek Musa’nın kavminin hiçbir zaman Firavun’a dini
anlamda kulluk etmediklerini ancak bulundukları şartlar do-
54
layısıyla köleleştirildiklerini belirtmiştir. O, diğer ülkelerle
ilişkilerinden ziyade kendi halkına ve idaresi altında bulunan
mazlumlara karşı kibirlenmiş, büyüklük taslamış ve azgınlaş-
55
mıştır. Kur’an-ı Kerim’de o, kendini diğer insanlardan üstün
görmesi ve tanrı olarak ilan etmesi sebebiyle daha çok eleşti-
rilmiştir. Kasas suresinde onun yönetim anlayışı ve uygulama-
ları şöyle ifade buyrulmaktadır: “Firavun, Mısır ülkesinde bü-
yüklük taslayıp iyice azgınlaşmış; ülke halkını sınıflara ayırmış
ve onlardan bir sınıfı (İsrailoğulları’nı) ezmeye başlamıştı. Öyle
ki, onların oğullarını boğazlayarak öldürüyor, kadınlarını sağ
bırakıyor, kötü amaçları için kullanıyordu. Gerçekten o, ülke-
56
sinde bozgunculuk yapan birisiydi.” Yani o yönettiği topluma
eşit haklar sunmamış aksine onları hizmet ve sosyal açıdan
parçalara bölen bir siyaset izlemiştir. Kimini yönetici sınıfına
katarak onlara farklı imtiyazlar sağlamış, kimisini de ezmek
ve sömürmek üzere köleleştirmiştir. Dolayısıyla o, yönettiği
57
insanları hizmet ve sosyal yönden guruplara ayırmıştır.
Zemahşerî, Firavun’un tanrılığıyla ilgili olarak şöyle bir bilgi
aktarmaktadır: “Söylendiğine göre Firavun dört yüz yıl yaşa-

52 Köksal, Peygamberler Tarihi, s. 2/8-9.
53 Müminun, 23/47.
54 Ali b. Ahmed İbn Hazm ez-Zahiri, el-Fasl el Milel ve’l-Ehvai ve’n-Nihal, Tah.
Mahmud İbrahim Nasr, Abdurrahman Umeyre, Beyrut, 1985, s. 3/178.
55 Fahruddin er-Razî, Tefsir-i Kebir (Mefatihu’l-Gayb), çev. Heyet, Ankara,
1994, s. 17/474
56 Kasas, 28/4.
57 Muhammed Ali es-Sabunî, Safvetü’t Tefasir, Beyrut, 1981, 11. Fasikül, s. 27.