Page 202 - Microsoft Word - orjinal

202 øSLÂM HUKUK FELSEFESø

nı kavramak için, cevabı soruya atfetmek gerekir. Nitekim el-Eúbâh 93
ve Mecelle’de buna iliúkin úöyle denilmektedir: “Soru, cevapta tekrar-
lanmıú gibi kabul edilir. Yani soruyu tasdik eden kiúi, sorudaki ifadeyi
söylemiú gibidir.” 94
Örne÷in davalı bir senede muttali olsa ve kendisine “bu senette
olanı kabul ediyor musun?” diye sorulsa ve o da: “evet ” diye cevap
verse; cevabı soruya matuf olur ve ikrarı o senedin muhtevasını kap-
sar. Sanki cevabında, soruda geçen ifadeyi tekrar ederek; “evet, bu
senette olanı kabul ediyorum” demiú gibi olur. Ancak sorunun cevap-
tan fazla olmaması gerekir. ùayet böyle olursa, ikrar eksik olur. Mese-
lâ davalıya; “senetteki yazıyı ve imzayı kabul ediyor musun?” diye
sorulsa, o da: “sadece yazıyı kabul ediyorum” diye cevap verse, ikrarı
noksan olur ve sorudaki ifadelerin tamamını kapsamaz. Bundan dola-
yı, burada söz konusu kâide tatbik edilmez.
Özetlemek gerekirse, sözün anlamını ve eylemlerin maksadını
kavrayabilmek için, tek bir úeye iliúkin lafızların kendi bütünlü÷ü
içinde ele alınması, parçalara ayrılmadan yorumlanması gerekir. Bu
anlamda Lübnan Borçlar Kanunu’nda, “Bir sözleúmenin maddeleri,
birbirine atfolunur ve sözleúmenin tamamına bakılarak bir kısmı di÷e-
riyle yorumlanır” úeklinde bir hüküm yer almaktadır. 95

G. Kelâmın Siyâkı
Sözün söyleniú üslubu, anlamının yorumlanmasında önemlidir. Bir
yerde hiçbir önemi olmayan bir kelime veya sıfat, baúka bir münase-
betle zikredildi÷inde çok önemli olabilir. Mecelle’de geçen úu iki küllî
kâide bu konuya örnek teúkil etmektedir:
1. Mecâmi‘den naklen Mecelle’de úöyle denilmektedir: “Hazırda
mevcut olan bir úey için yapılan tanımlama geçersizdir; hazırda bu-
lunmayan için ise muteberdir. Meselâ hazır olan bir kır atı satan kiúi-
nin, atı iúaret ederek, ‘úu ya÷ız atı’ satıyorum dese, alıcı da kabul etse,
satıú muteber, ya÷ız olarak yapmıú oldu÷u vasıflama ise geçersiz olur.

93 es-Suyûtî, el-Eúbâh, s. 97; øbn Nuceym, el-Eúbâh, s. 61.
94
“Sual cevapta iade olunmuú addolunur. Ya’ni tasdik olunan bir sualde ne denilmiú
ise mucib onu söylemiú hükmündedir” (md. 66).
95 Md. 368.